Jak pisaliśmy już wcześniej notce „Jak się zabezpieczyć przed ewentualną działalnością konkurencyjną wspólnika spółki z o.o.?”, najlepszym zabezpieczeniem na wypadek podjęcia działań konkurencyjnych przez wspólnika byłoby wprowadzenie odpowiednich postanowień do umowy spółki. Nawet jednak, gdy umowa spółki nie przewiduje mechanizmu ograniczenia działalności konkurencyjnej, to wspólnicy i tak nie są pozbawienia narzędzi prawnych służących ochronie ich interesu. Wspólnicy reprezentujący co najmniej 50% kapitału zakładowego, mogą zażądać od sądu wyłączenia wspólnika ze spółki z ważnych przyczyn (umowa spółki może przewidywać, że prawo to przysługuje mniejszej liczbę wspólników, o ile jednak ich udziały stanowią co najmniej 50% kapitału zakładowego).
Orzecznictwo sądowe uznaje, że ważną przyczyną mogącą stanowić podstawę wyłączenia wspólnika jest podjęcie przez niego działań na szkodę spółki (zarówno majątkową, jak i niemajątkową). W szczególności może przybrać formę, jak stwierdził Sąd Najwyższy „działania nielojalnego wobec spółki, polegającego na prowadzeniu w jej ramach lub w innej formie działań wobec niej konkurencyjnych”.
Należy pamiętać, że w przypadku sądowego wyłączenia wspólnika, wspólnikowi opuszczającemu spółkę należeć się będzie rekompensata za przejęte udziały w wysokości ich wartości rynkowej.
Ponadto, w przypadku zaistnienia konfliktu, np. na tle działalności konkurencyjnej, pomiędzy wspólnikami o zrównoważonej liczbie udziałów, który w sposób obiektywny nie pozwala na realizację celu spółki, istnieje możliwość wniesienia przez wspólnika powództwa o rozwiązanie spółki.
