Wróć do Newsroom
Mailchimp - subscribe form sidebar

Ochrona sygnalistów weszła w życie | News Flash

25 września 2024
Artykuł dostępny także w języku
angielskim

19 czerwca 2024 r. Ustawa o ochronie sygnalistów została podpisana przez Prezydenta RP, a 24 czerwca 2024 r. nastąpiło jej ogłoszenie w Dzienniku Ustaw. Ustawa w zakresie zgłoszeń wewnętrznych weszła w życie 25 września, a w zakresie zgłoszeń zewnętrznych wejdzie w życie po 6 miesiącach od ogłoszenia. Mając to na uwadze, pracodawcy zatrudniający co najmniej 50 osób byli zobowiązani do wdrożenia procedury zgłoszeń wewnętrznych do 24 września 2024 roku.

ochrona_sygnalistow_accace

Kluczowy cel ustawy o ochronie sygnalistów

Głównym celem ustawy o ochronie sygnalistów jest stworzenie bezpiecznych kanałów zgłoszeń dla osób zgłaszających naruszenia oraz ochrona tych osób przed działaniami odwetowymi. Zgodnie z projektem, sygnalistami mogą być osoby zgłaszające naruszenia prawa w ramach organizacji, z którą są lub były związane na podstawie różnych tytułów prawnych, w tym m.in. kandydaci do pracy, pracownicy, osoby świadczące pracę na podstawie umów cywilnoprawnych, prokurenci czy akcjonariusze/wspólnicy.

Sygnalizacja natomiast przejawia się poprzez możliwość zgłaszania wewnętrznego, zewnętrznego lub publicznego ujawniania naruszeń prawa przez dedykowane kanały.

Ustawa o ochronie sygnalistów podpisana przez Prezydenta

Po trafieniu do Senatu projekt ustawy ochronie sygnalistów został poddany kolejnym zmianom w postaci poprawek do projektu ustawy. Zaproponowane poprawki w szybkim tempie zostały przyjęte przez Sejm i Senat. Ostatecznie 19 czerwca 2024 roku Prezydent RP podpisał ustawę, która 24 czerwca 2024 roku została ogłoszona w Dzienniku Ustaw.

Od tego dnia pracodawcy mieli 3 miesiące na wdrożenie wewnętrznych procedur umożliwiających dokonywanie bezpiecznych zgłoszeń przez sygnalistów.

Finalna wersja ustawy o ochronie sygnalistów wprowadziła nieliczne zmiany, głównie stylistyczne, do wersji uprzednio proponowanej przez Sejm. Najważniejszą zmianą jest jednak wykreślenie z zakresu przedmiotowego ustawy kwestii dotyczących prawa pracy (która była jednym z wątków poruszanych podczas naszego ostatniego webinaru). Oznacza to, że procedury wewnętrzne przygotowane przez pracodawców nie będą umożliwiały sygnalistom zgłaszania naruszeń prawa pracy.

Obowiązki wdrożeniowe związane z przyjętą ustawą o ochronie sygnalistów

Obowiązek wdrożenia procedur zgłoszeń wewnętrznych dotyczy między innymi:

  • podmiotów prawnych zatrudniających co najmniej 50 osób (niezależnie od podstawy prawnej zatrudnienia)
  • instytucji objętych szczególnym rygorem ustawy (między innymi podmioty prawne wykonujące działalność w zakresie usług, produktów i rynków finansowych); te podmioty muszą wprowadzić wewnętrzne procedury niezależnie od liczby zatrudnianych pracowników.

Kto może być sygnalistą

  • pracownik (w tym pracownik tymczasowy)
  • osoba świadcząca pracę na innej podstawie niż stosunek pracy (w tym na podstawie umowy cywilnoprawnej)
  • przedsiębiorca
  • akcjonariusz lub wspólnik
  • członek organu osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej
  • osoba świadcząca pracę pod nadzorem i kierownictwem wykonawcy, podwykonawcy lub dostawcy
  • stażysta
  • praktykant
  • wolontariusz
  • funkcjonariusz: Policji, ABW, AW, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, CBA, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin
  • żołnierz.

Jakich sfer prawa mogą dotyczyć zgłaszane przez sygnalistów naruszenia

Zgłoszenia mogą dotyczyć szerokiej gamy kwestii prawnych, w tym między innymi:

  • korupcji
  • przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu
  • ochrony konsumentów
  • ochrony prywatności i danych osobowych
  • konstytucyjnych wolności i praw człowieka i obywatela
  • ochrony środowiska
  • zdrowia publicznego
  • bezpieczeństwa sieci i systemów teleinformatycznych
  • bezpieczeństwa transportu.

Najważniejsze założenia Ustawy o ochronie sygnalistów

Objęcie ochroną sygnalistów zgłaszających naruszenia prawa lub publicznie je ujawniających, także wtedy, gdy ich zgłoszenie jest oparte na uzasadnionych podejrzeniach naruszenia prawa

Sygnalistą zostać może szeroki krąg osób związanych z daną organizacją niezależnie od tytułu prawnego ich powiązania

Za zastosowanie czynności odwetowych wobec chronionego sygnalisty, można domagać się odszkodowania w wysokości co najmniej przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia

Sygnalista, którego zgłoszenie ostatecznie okaże się błędne, a mógł mieć uzasadnione podejrzenie naruszenia prawa nadal będzie chroniony, co przejawiać się będzie w wyłączeniu możliwości pociągnięcia go do odpowiedzialności

Do zainicjowania zgłoszenia naruszenia prawa przewidziane są wewnątrz-organizacyjne lub zewnętrzne kanały zgłoszeń, ewentualnie można dokonać publicznego ujawnienia

Przewidziano możliwość przyjmowania zgłoszeń dokonanych anonimowo w ramach obowiązkowo ustalonej procedury

Do obsługi zgłoszeń zewnętrznych wyznaczony został Rzecznik Praw Obywatelskich, ale także inne organy publiczne

Rzecznik Praw Obywatelskich będzie także udzielał informacji i pomocy prawnej chronionym osobom dotkniętym działaniami odwetowymi w zakresie ich praw i środków ochrony prawnej

Wsparcie Accace

Zapraszamy do kontaktu z naszymi specjalistami, którzy bazując na swoim wieloletnim doświadczeniu, pomogą Państwu zrozumieć wyzwania związane z wdrożeniem ustawy, jak i zaproponują odpowiednie rozwiązania i przeprowadzą Państwa przez pełny proces ich implementacji.

Oferujemy pomoc w:

  • przygotowaniu i wdrożeniu procedury dokonywania zgłoszeń wewnętrznych
  • powołaniu jednostki organizacyjnej lub osoby odpowiedzialnej za przyjmowanie zgłoszeń
  • ustanowieniu kanałów zgłaszania naruszeń
  • wdrożeniu środków ochrony sygnalistów przed działaniami odwetowymi i ochrony ich tożsamości
  • powołaniu jednostki organizacyjnej lub osoby odpowiedzialnej za dokonywanie weryfikacji zgłoszeń oraz podejmowanie działań następczych
  • określeniu metody prowadzenia rejestru zgłoszeń.
Michał Mostrąg
Senior Associate
Skontaktuj się z nami
Agnieszka_Samborska_accace
Agnieszka Samborska
Legal Adviser
Skontaktuj się z nami
Mailchimp - subscribe form - page
apartmentdatabaseinboxuserusersmap-markerbubblealarmcrosschevron-leftarrow-leftarrow-right linkedin facebook pinterest youtube rss twitter instagram facebook-blank rss-blank linkedin-blank pinterest youtube twitter instagram