Czy pracodawca może odstąpić od umowy o zakazie konkurencji?

 

Zawarłem z pracownikiem umowę o zakazie konkurencji, obowiązującą 3 lata od dnia zakończenia umowy o pracę. W umowie tej znalazł się zapis o wypłacie odszkodowania w wysokości 2 000 zł miesięcznie.

Umowa o pracę została rozwiązana z dniem 30.06.2016 r., w chwili obecnej firma zmieniła profil działalności, więc zakaz konkurencji stracił dla mnie wartość. Czy w związku z tym mogę zwolnić pracownika z zakazu konkurencji i tym samym zwolnić siebie z obowiązku wypłacania odszkodowania?

Umowa o zakazie konkurencji po zakończeniu stosunku pracy jest umową na czas określony. Co do zasady rozwiązuje się ona
po upływie terminu na jaki została zawarta.

Zgodnie z przepisami kodeksu pracy[1], zakaz konkurencji przestaje obowiązywać przed upływem terminu, na jaki umowa została zawarta, w razie ustania przyczyn uzasadniających taki zakaz lub niewywiązywania się pracodawcy z obowiązku wypłaty odszkodowania.

Należy jednak wskazać, że zgodnie z utrwalonym stanowiskiem Sądu Najwyższego, ustanie zakazu konkurencji ze względu
na ustanie przyczyn uzasadniających zakaz, dotyczy jedynie zobowiązania pracownika do powstrzymania się od działalności konkurencyjnej. Nie wypływa on jednak na zobowiązanie pracodawcy do wypłaty odszkodowania. Oznacza to, że na pracowniku spoczywa wybór, czy będzie w dalszym ciągu powstrzymywał się od działalności konkurencyjnej, zachowując tym samym prawo
do odszkodowania, czy też podejmie działalność o charakterze konkurencyjnym, tracąc prawo do odszkodowania[2].

Podobnie byłoby w przypadku, gdyby nie zachodziły przesłanki ustania zakazu określone w kodeksie pracy, a pracodawca jednostronnie zwolniłby pracownika z zakazu konkurencji. Zwolnienie takie miałoby skutek tylko w stosunku do obowiązku pracownika, nie zaś obowiązku pracodawcy.

Niezależnie od powyższego, dopuszczalne jest rozwiązanie umowy o zakazie konkurencji za zgodnym porozumieniem stron. Skutkiem takiego rozwiązania byłoby wygaśnięcie zobowiązań umownych zarówno po stronie pracownika, jak i pracodawcy.

Warto również zabezpieczyć się przed takim sytuacjami na etapie tworzenia umowy poprzez wprowadzenie możliwości wypowiedzenia umowy bądź odstąpienia od niej.

Ponadto, istnieje możliwość zawarcia umowy pod warunkiem rozwiązującym. Polega to na zastrzeżeniu w umowie, że w przypadku wystąpienia określonego zdarzenia przyszłego i niepewnego (na przykład ustanie okoliczności uzasadniających zakaz konkurencji) umowa ulega rozwiązaniu[3].

---

[1] Art. 101² § 2 k.p. (Dz.U. z 2016 r. poz. 1666).

[2] Wyrok SN z dnia 12 listopada 2014 r., I PK 86/14; wyrok SN z dnia 11 stycznia 2006 r., II PK 118/05.

[3] Wyrok SN z dnia 12 lutego 20014 r., I PK 398/03.