W wyniku pandemii COVID-19 wielu pracowników transgranicznych nie jest w stanie fizycznie wykonywać pracy w kraju zatrudnienia. Powszechnym rozwiązaniem stała się praca zdalna wykonywana bezpośrednio ze swojego miejsca zamieszkania. Wyjątkowe okoliczności, które zaskoczyły zarówno przedsiębiorców, jak i administracje skarbowe krajów, rodzą wiele praktycznych wątpliwości w zakresie podziału prawa do opodatkowania dochodów. Kwestie te, regulowane umowami o unikaniu podwójnego opodatkowania wymagały kompleksowego i sprawnego rozwiązania, w efekcie czego w dniu 3 kwietnia 2020 r. Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) wydała wytyczne, z których konkluzje prezentujemy poniżej.

Powstanie stałego zakładu

Praca z domu

Wyjątkowa i tymczasowa zmiana lokalizacja wykonywania pracy z powodu kryzysu COVID-19, w szczególności praca z domu, nie powinna prowadzić do powstania stałego zakładu w rozumieniu umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. Przyczyną takiego podejścia jest brak stałości oraz ciągłości takiego rozwiązania, są to cechy niezbędne do powstania zakładu w rozumieniu art. 5 konwencji modelowej OECD. Co więcej nie bez znaczenia pozostaje fakt, iż w znakomitej większości przypadków pracodawca nie kontroluje miejsca zamieszkania pracownika, które w tym wypadku musiałoby być rozważane jako stała placówka.

Agent jako zakład

Analogicznie do powyższego, przejściowe zawieranie umów w miejscu zamieszkania pracownika lub agenta spowodowane COVID-19, nie powinno prowadzić do powstania stałego zakładu.

Plac budowy jako zakład

Przerwa w funkcjonowaniu placu budowy spowodowana trudnościami związanymi z COVID-19 nie powoduje zniknięcia stałego zakładu ani przerwania biegu terminu stanowiącego warunek jego powstania.

Rezydencja oraz efektywne miejsce sprawowania zarządu

W sytuacji, gdy konkretna umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania zawiera zasady rozstrzygania sporów uwzględnione w konwencji modelowej sprzed 2017 r., miejsce sprawowania efektywnego zarządu powinno być jedynym kryterium rozstrzygającym o rezydencji podatkowej dla celów unikania podwójnego opodatkowania. Jest to miejsce, w którym podejmowane są kluczowe decyzje zarządcze oraz gospodarcze niezbędne do prawidłowego prowadzenia działalności.

Tymczasowa zmiana lokalizacji, w której zarząd podejmuje tego rodzaju decyzje, spowodowana kryzysem COVID-19 nie powinna wpływać na rezydencję podatkową podatnika.

Wynagrodzenie pracowników

W sytuacji, w której dane Państwo dofinansowuje wynagrodzenia pracowników w związku z kryzysem COVID-19, dla potrzeb opodatkowania wynagrodzenie powinno być przypisane do miejsca, gdzie praca była wykonywana przed udzieleniem wsparcia. W przypadku, gdy pracownik z Państwa A wyjeżdżał do pracy do Państwa B, prawo do opodatkowania dochodu przypadnie Państwu B, w którym wykonywana była praca.

Rezydencja podatkowa osób fizycznych

Osoba znajdująca się tymczasowo poza swoim miejscem zamieszkania (w celach rekreacyjnych lub służbowych), która została zmuszona do pozostania przez dłuższy okres w kraju destynacji z powodu kryzysu COVID-19, nie zostanie uznana za rezydenta podatkowego tego kraju.

W sytuacji, w której osoba nabyła rezydencję podatkową danego kraju a w wyniku kryzysu COVID-19 jest zmuszona do powrotu do kraju poprzedniej rezydencji podatkowej, taka zmiana nie powinna prowadzić do zmian w rezydencji podatkowej.

OECD podkreśla, iż czas kryzysu COVID-19 jest okresem przejściowym, w którym występują istotne zawirowania w okolicznościach faktycznych mających wpływ na rozliczenia podatkowe, administracje skarbowe powinny brać pod uwagę również „bardziej standardowe” okresy działalności przy określani skutków podatkowych zdarzeń.