Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) 21 marca 2024 roku wydał długo oczekiwany wyrok w polskiej sprawie (C-606/22) dotyczący możliwości skorygowania VAT należnego, w sytuacji zastosowania zawyżonej stawki VAT, dla transakcji zaewidencjonowanych na kasie fiskalnej (przy braku wystawienia faktur VAT).

Wyrok z jednej strony jest korzystny dla podatników i zezwala na dokonanie korekty. Z drugiej jednak strony wskazuje na prawo organu, po spełnieniu pewnych warunków, do wniesienia zarzutu bezpodstawnego wzbogacenia podatnika.

Opis sprawy

Sprawa dotyczyła polskiej spółki fitness, która sprzedając karnety, stosowała 23% stawkę VAT. Sprzedaż ewidencjonowała na kasie fiskalnej i nie wystawiała faktur VAT. Warto znaczyć, że było to zgodne z obowiązującym podejściem organów podatkowych. Po wydaniu interpretacji ogólnej organy podatkowe zmieniły stanowisko i zaakceptowały 8% stawkę VAT dla tego rodzaju sprzedaży.

Spółka wystąpiła o zwrot nadpłaconego uprzednio podatku VAT. Organ podatkowy odmówił stwierdzenia nadpłaty VAT z powodu braku ujęcia w polskich przepisach możliwości skorygowania rozliczeń VAT przy sprzedaży paragonowej.

Wojewódzki Sąd Administracyjny stanął po stronie podatnika, przyznając mu prawo do dokonania korekty sprzedaży zaewidencjonowanych na kasie fiskalnej. Organ podatkowy zaskarżył wyrok do Naczelnego Sądu Administracyjnego, który zwrócił się do TSUE z poniższym pytaniem prejudycjalnym:

“Czy art. 1 ust. 2 i art. 73 [dyrektywy VAT] oraz zasady neutralności, proporcjonalności oraz równego traktowania należy interpretować w ten sposób, że stoją one na przeszkodzie praktyce krajowych organów podatkowych w zakresie, w jakim nie dopuszcza ona – z powołaniem się na brak krajowej podstawy prawnej i bezpodstawne wzbogacenie – korekty wartości podstawy opodatkowania i podatku należnego, jeżeli sprzedaż towarów i usług konsumentom z zawyżoną stawką VAT zarejestrowana została za pomocą kasy rejestrującej i potwierdzona paragonami fiskalnymi, a nie fakturami VAT, przy niezmienionej w wyniku tej korekty cenie (wartość brutto sprzedaży)?”

Stanowisko TSUE

TSUE orzekł, że przepisy dyrektywy VAT oraz zasady neutralności podatkowej, skuteczności i równego traktowania stoją na przeszkodzie praktyce organu podatkowego, zgodnie z którą korekta należnego VAT jest zakazana, w sytuacji gdy dostawy towarów i świadczenia usług nastąpiły przy zastosowaniu zawyżonej stawki VAT, ze względu na to, że z tytułu tych transakcji nie zostały wystawione faktury, lecz wydane paragony z kasy rejestrującej.

W takich okolicznościach podatnik, który błędnie zastosował zawyżoną stawkę VAT, ma prawo złożyć wniosek o zwrot do organu podatkowego (po dokonaniu odpowiedniej korekty złożonych deklaracji VAT).

TSUE dodało na zakończenie wyroku, że organ podatkowy może podnieść zarzut bezpodstawnego wzbogacenia podatnika, jednak wyłącznie wtedy, gdy wykaże po dokonaniu analizy ekonomicznej, która uwzględnia wszystkie istotne okoliczności, że ciężar finansowy podatku nienależnie pobranego spoczywający na tym podatniku został w całości zneutralizowany.                   

Podsumowanie

Wyrok na pewno jest pozytywny dla podatników, ponieważ nie zezwala na odmowę zwrotu nadpłaconego VAT, z powodu zastosowania zawyżonej stawki VAT, tylko z powodu ewidencjonowania sprzedaży na kasie fiskalnej.

Z drugiej jednak strony zezwala organom podatkowym na odmowę z powodu zarzutu bezpodstawnego wzbogacenia podatnika. Co prawda TSUE wskazał, że zarzut ten musi poprzedzić dokonanie analizy ekonomicznej, która uwzględnia wszystkie istotne okoliczności i która wykaże, że ciężar finansowy podatku nienależnie pobranego spoczywający na tym podatniku został w całości zneutralizowany. Jest to jednak „furtka”, z której organy podatkowe z pewnością będą chętnie korzystać.

TSUE zawarł również w wyroku, że sądy krajowe będą odpowiedzialne za ostateczne rozstrzyganie czy doszło do bezpodstawnego wzbogacenia.

Wyrok jest pozytywny, ale nie rozwiązał w pełni problemu i należy się spodziewać dalszych sporów między podatnikami a organami podatkowymi. Spory będą dotyczyły najczęściej zarzutu bezpodstawnego wzbogacenia przez podatników.

Źródło: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX%3A62022CJ0606&qid=1714461706443

Wsparcie ze strony Accace

Zachęcamy do śledzenia naszych artykułów, w których eksperci Accace na bieżąco dzielą się wiedzą i informacjami dotyczącymi toczących się prac legislacyjnych. W przypadku pytań lub wątpliwości dotyczących kwestii podatkowych prowadzonej działalności, zapraszamy do kontaktu z naszymi ekspertami.

Marcin Szczerbiński

Senior Tax Consultant

Skontaktuj się z nami

Katarzyna Rogowska

Tax Manager

Skontaktuj się z nami