14 maja 2024 r., podczas posiedzenia Rady ds. Gospodarczych i Finansowych, ministrowie finansów z krajów Unii Europejskiej osiągnęli porozumienie polityczne w sprawie Dyrektywy FASTER (Faster and Safer Relief of Excess Withholding Taxes). Stanowi to przełomowy moment dla regulacji dotyczących podatku u źródła, kierując je ku efektywniejszym i bezpieczniejszym rozwiązaniom.

Istota problemu

Transakcje międzynarodowe często niosą ryzyko podwójnego opodatkowania – w kraju źródła oraz w kraju rezydencji. Chociaż istnieją procedury prawne mające na celu uniknięcie tego problemu lub zwrot nadpłaconego podatku u źródła, różnią się one w poszczególnych państwach członkowskich UE.

Należy zwrócić uwagę, że problem ten dotyczy nie tylko osób fizycznych, ale także dużych instytucji finansowych i korporacji. Firmy zagraniczne otrzymujące płatności, takie jak dywidendy i odsetki, muszą radzić sobie ze zróżnicowanymi i często skomplikowanymi procedurami zwrotu podatku, co prowadzi do dodatkowych kosztów. Złożoność procedur w różnych państwach znacznie utrudnia uzyskanie zwrotu podatku lub korzystanie z preferencyjnych stawek opodatkowania. Chociaż umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania między państwami mają na celu rozwiązanie tego problemu, w praktyce procedury różnią się w zależności od kraju, co sprawia, że stają się one kosztowne i czasochłonne.

W związku z tym, 19 czerwca 2023 r. Komisja Europejska opublikowała projekt dyrektywy FASTER.

Dyrektywa FASTER ma na celu zwiększenie bezpieczeństwa i efektywności procedur związanych z podatkiem u źródła (WHT). Nowe przepisy obejmą płatności pasywne, takie jak dywidendy i odsetki, co bez wątpienia wpłynie na sytuację prawno-podatkową transgranicznych inwestorów, organów podatkowych oraz pośredników finansowych.

Zarys ułatwień wprowadzonych przez Dyrektywę FASTER

Dyrektywa FASTER ma na celu wprowadzenie kompleksowych zmian mających na celu zwiększenie efektywności i harmonizacji procesów podatkowych w Unii Europejskiej. Obejmuje ona szereg nowości, których głównym celem jest usprawnienie uzyskania ulgi lub zwrotu podatku u źródła.

Główne zmiany, które ma przynieść za sobą implementacja Dyrektywy FASTER to:

• Wprowadzenie unijnego cyfrowego certyfikatu rezydencji podatkowej (eTRC)

Jest to odpowiedź na potrzebę usprawnienia i zdigitalizowania administracji podatkowej. Certyfikat ma być wydawany oraz weryfikowany elektronicznie przez organy podatkowe państw członkowskich, zapewniając jednolitą treść i format. Ma to przyspieszyć procesy i zwiększyć ich efektywność. Certyfikat będzie ważny przez rok kalendarzowy lub okresu roku podatkowego, na który zostanie wydany.

• Utworzenie krajowego rejestru certyfikowanych pośredników finansowych

W celu skorzystania z procedur w zakresie ulg w podatku u źródła, które stanowią podstawę Dyrektywy, inwestorzy będą mieć możliwość współpracy z certyfikowanymi pośrednikami finansowymi do świadczenia tych usług. Dyrektywa określa również warunki rejestracji, procedury rejestracji i skreślenia z rejestru certyfikowanych pośredników finansowych (CFI). Na certyfikowanych pośredników finansowych zostaną nałożone określone obowiązki sprawozdawcze. Wskazano, że informacje przekazywane administracji podatkowej mają umożliwiać ustalenie tożsamości inwestora ostatecznego i jego potencjalnego uprawnienia do obniżonej stawki podatku u źródła.

• Umożliwienie państwom członkowskim wprowadzenie dwóch możliwych modelowych rozwiązań, dzięki czemu procesy skorzystania z preferencji i zwrotów będą szybsze oraz bardziej zharmonizowane w całej UE.

Wspomniane modele to:

1. RSS – Relief at Source System („ulga” u źródła) – zakładający, że odpowiednia stawka podatku będzie stosowana w momencie wypłaty dywidend lub odsetek
2. QRS – Quick Refund System (system szybkiego zwrotu podatku) – model zakłada zwrot nadpłaconego podatku u źródła, w którym podatek powinien być zwracany w ciągu 60 dni od momentu złożenia wniosku (obecna procedura zwrotu podatku zakłada, że zwrot nastąpi w ciągu 6 miesięcy).

Terminy wdrożenia Dyrektywy FASTER

Proces legislacyjny nadal jest w toku i Dyrektywa nie została jeszcze przyjęta. Przed formalnym zatwierdzeniem Dyrektywy przez Radę Unii konieczne będzie jeszcze skonsultowanie jej z Parlamentem Europejskim. W dalszej kolejności ministrowie państw członkowskich ponownie spotkają się, aby oficjalnie zatwierdzić Dyrektywę.

Państwa członkowskie mają dostosować krajowe prawo do przepisów dyrektywy do końca 2028 r. Nowe przepisy mają mieć zastosowanie od 1 stycznia 2030 r.

Dyrektywa FASTER – konkluzje

Wprowadzenie bardziej efektywnego i bezpiecznego mechanizmu ulg w podatku u źródła w Unii Europejskiej jest istotnym krokiem w uproszczeniu i przyspieszeniu procedur podatkowych. Nowe regulacje przyniosą inwestorom znaczne ułatwienia, redukcję biurokracji oraz szybsze uzyskiwanie zwolnień i zwrotów podatkowych. Państwa członkowskie zyskują narzędzia do bardziej efektywnego zarządzania procedurami podatkowymi, co może przyczynić się do wzrostu stabilności i konkurencyjności unijnych rynków kapitałowych.

W porównaniu z obecnym polskim systemem unijne regulacje, szczególnie w zakresie ujednolicenia przepisów na poziomie UE, przyniosą znaczne uproszczenia. Warto zauważyć, że obecne procedury związane z opinią o stosowaniu preferencji lub mechanizmem „pay and refund” są skomplikowane oraz czasochłonne.

Dyrektywa FASTER stanowi długo oczekiwany krok naprzód, który ułatwi procesy uzyskiwania zwolnień i zwrotów podatkowych.

Nie sposób ukryć, że propozycja ujednolicenia treści i procedury wystawiania certyfikatów rezydencji na poziomie UE jest również oceniana pozytywnie, ponieważ może wyeliminować istniejące rozbieżności i przyczynić się do szybszego oraz efektywniejszego pozyskiwania tych certyfikatów.

Teraz ważne jest monitorowanie implementacji tych regulacji w prawodawstwach poszczególnych państw członkowskich, aby upewnić się, że proponowane rozwiązania rzeczywiście zrealizują założone cele i odpowiedzą na aktualne wyzwania.

Wsparcie ze strony Accace

Zachęcamy do śledzenia naszych artykułów, w których eksperci Accace Poland na bieżąco dzielą się wiedzą i informacjami dotyczącymi toczących się prac legislacyjnych. W przypadku pytań dotyczących procedur zwolnień i zwrotów podatku u źródła, zapraszamy do kontaktu z naszymi ekspertami.

Klaudia Bielecka

Senior Tax Consultant

Skontaktuj się z nami

Katarzyna Rogowska

Tax Manager

Skontaktuj się z nami