Najważniejsze zmiany w prawie pracy w 2018

W Sejmie procedowany jest prezydencki projekt ustawy wprowadzający zmiany w kodeksie pracy. Najważniejsze z proponowanych zmian dotyczą kwestii związanych m.in. z równym traktowaniem pracowników, ochroną osób korzystających z uprawnień rodzicielskich, mobbingiem oraz wydawaniem świadectw pracy.

Zasada niedyskryminacji

Obecnie normami o charakterze antydyskryminacyjnym są art. 11[3] kp – wprowadzający zasadę niedyskryminacji oraz art. 18 [3a] kp, który jest rozwinięciem tej zasady.
Zgodnie z art. 11[3] kp: „Jakakolwiek dyskryminacja w zatrudnieniu, bezpośrednia lub pośrednia, w szczególności ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację seksualną, a także ze względu na zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony albo w pełnym lub niepełnym wymiarze czasie pracy jest niedopuszczalna”.
Art. 18[3a] kp, w oparciu o te same kryteria, nakazuje równe traktowanie pracowników w zakresie nawiązania i rozwiązania stosunku pracy, warunków zatrudnienia, awansowania oraz dostępu do szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych.

Według aktualnie brzmiących przepisów dyskryminację stanowi wyłącznie gorsze traktowanie pracownika ze względu na jego osobistą cechę, właściwość niezwiązaną z wykonywaną pracą (wymienioną w art. 18[3a] kp), ze względu na zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony albo w pełnym lub niepełnym wymiarze czasu pracy.

Zaproponowana zmiana w/w przepisów polegać ma na wykreśleniu z nich sformułowania „a także ze względu na” oraz „a także bez względu na”, co spowoduje, że katalog przesłanek nierównego traktowania i dyskryminacji będzie otwarty. Tym samym, każde nieuzasadnione obiektywnymi przyczynami nierówne traktowanie pracowników będzie stanowić naruszenie zasady niedyskryminacji w zatrudnieniu.

Większa ochrona uprawnień rodzicielskich

Na mocy zmian przepisów prawa pracy z 2015 roku rozszerzono krąg osób uprawnionych do urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego o pracownika innego niż pracownik – ojciec wychowujący dziecko, członka najbliższej rodziny. Z uwagi na wprowadzenie możliwości korzystania również przez te osoby z urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego, proponowane zmiany polegają na objęciu tych osób szczególną ochroną przed rozwiązaniem stosunku pracy oraz przyznanie im uprawnień analogicznych do uprawnień jakie posiada pracownik – ojciec wychowujący dziecko, korzystający z tych urlopów.

Odszkodowanie za mobbing

Na gruncie aktualnie obowiązujących przepisów, w przypadku wywołania mobbingiem rozstroju zdrowia, pracownik może dochodzić od pracodawcy odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.  Z kolei pracownik, który w wyniku mobbingu rozwiązał umowę o pracę, może dochodzić od pracodawcy odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę. Przesłanką wystąpienia przez pracownika z powództwem o odszkodowanie z tytułu mobbingu jest uprzednie rozwiązanie przez niego stosunku pracy, ze wskazaniem okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy o pracę. Zdaniem autorów projektu, taki wymóg ogranicza krąg osób uprawnionych do wystąpienia z żądaniem odszkodowania tylko do tych osób, które rozwiązały z pracodawcą stosunek pracy. Ponadto, nie mogą skutecznie ubiegać się o odszkodowanie pracownicy również wtedy, kiedy stosunek pracy zostanie rozwiązany przez samego pracodawcę.

W projekcie ustawy zaproponowano zatem uzupełnienie przepisów dotyczących mobbingu poprzez wprowadzenie możliwości dochodzenia od pracodawcy odszkodowania także w sytuacji, kiedy pracownik nie rozwiązał stosunku pracy, ale poniósł konkretną szkodę w związku z stosowaniem wobec niego działań mobbingowych.

Zmiany dotyczące świadectw pracy

 Aktualnie pracodawca ma obowiązek wydać świadectwo pracy w terminie 7 dni od dnia rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy. Jeżeli pracownik nie zgadza się z treścią świadectwa pracy, może w terminie 7 dni od jego otrzymania wystąpić do pracodawcy z wnioskiem o jego sprostowanie. W razie nieuwzględnienia wniosku pracownikowi przysługuje w terminie 7 dni od zawiadomienia o odmowie sprostowania świadectwa pracy, prawo wystąpienia z żądaniem jego sprostowania do sądu pracy. Prezydencki projekt przewiduje wydłużenie powyższych terminów do 14 dni.

Dodatkowo projekt zakłada umożliwienie pracownikom wystąpienia z żądaniem sprostowania świadectwa pracy również w sytuacji niezawiadomienia przez pracodawcę o odmowie sprostowania świadectwa pracy.  Istotnym novum jest wprowadzenie zapisu przewidującego prawo pracownika do wystąpienia do sądu z roszczeniem o zobowiązanie pracodawcy do wydania świadectwa pracy. Aktualnie obowiązujący kodeks pracy nie przewiduje takiej możliwości.

Na uwagę zasługuje również propozycja przyznania pracownikowi prawa do wystąpienia do sądu pracy z żądaniem wydania orzeczenia zastępującego świadectwo pracy w sytuacji, gdy pracodawca uchyla się od spełnienia obowiązku wynikającego z orzeczenia sądowego.

Pozostałe zmiany w prawie pracy w roku 2018

Oprócz projektu prezydenckiego, który po pierwszym czytaniu w Sejmie został skierowany do Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach, planowane są inne istotne zmiany w prawie pracy. Komisja Kodyfikacyjna Prawa Pracy przygotowuje dwa projekty nowego kodeksu pracy, dotyczące indywidualnego i zbiorowego prawa pracy. Propozycje mają dotyczyć zmian m.in. czasu pracy, niestandardowych form zatrudnienia czy zmniejszenia obowiązków mikroprzedsiębiorców. Konkretne rozwiązania mają zostać przedstawione w marcu 2018 r.

Jeśli masz wątpliwości. Skontaktuj się z nami!