Wróć do Newsroom
Ochrona Sygnalistów
Czytaj więcej
Mailchimp - subscribe form sidebar

Ustawa AML i zmiany w CRBR – kluczowe obowiązki, sankcje i ryzyka dla przedsiębiorców | News Flash

29 kwietnia 2025

Na stronie Rządowego Centrum Legislacji opublikowano projekt nowelizacji ustawy AML, przygotowany przez Ministerstwo Finansów.  Nowelizacja dotyczy ustawy z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowania terroryzmu, znanej powszechnie jako ustawa AML.

Nowe regulacje, określane jako tzw. „Pakiet AML”, zaczną obowiązywać od 1 lipca 2025 r. i wprowadzą istotne zmiany dla spółek wpisanych do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS).   Nałożą one nowe obowiązki w zakresie identyfikacji beneficjenta rzeczywistego, weryfikacji danych oraz aktualizacji zgłoszeń do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych (CRBR).

Choć część zmian wynikających z ustawy AML zostanie w pełni wdrożona dopiero w 2027 roku, już dziś warto wiedzieć, co się zmieni oraz jakie działania należy podjąć, by uniknąć sankcji i ograniczyć ryzyka formalne.

Nowelizacja ustawy AML – zmiana przepisów dotyczących CRBR

Czym jest CRBR?

Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych (CRBR), utworzony na podstawie ustawy AML i prowadzony przy użyciu systemu teleinformatycznego, gromadzi dane o beneficjentach rzeczywistych oraz osobach uprawnionych do dokonywania w nim zgłoszeń. Jego celem jest przeciwdziałanie praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu poprzez zapewnienie przejrzystości struktur właścicielskich.

CRBR gromadzi dane o beneficjentach rzeczywistych różnych podmiotów, w tym spółek (np. jawnych, z o.o., akcyjnych – z wyjątkiem publicznych), spółdzielni, fundacji, stowarzyszeń oraz trustów.

Ograniczenie jawności rejestru CRBR

Kluczową zmianą, która została ujęta w projekcie nowelizacji ustawy AML jest propozycja ograniczenia jawności rejestru CRBR. Dotychczas rejestr CRBR posiadał jawny charakter, zatem informacje w nim zawarte były dostępne publicznie i nieodpłatnie w sposób nieograniczony. W wyniku zmian informacje z CRBR będą bezwarunkowo udostępniane instytucjom publicznym, w tym służbom ścigania, organom podatkowym, służbom specjalnym oraz ministrom odpowiedzialnym za sprawy wewnętrzne, gospodarkę i cudzoziemców, m.in. prokuratorom, komendantom policji, CBŚP, CBA, ABW, Straży Granicznej, KAS oraz ministrom właściwym do spraw gospodarki, spraw wewnętrznych i cudzoziemców.

Ponadto, informacje zgromadzone w CRBR będą podlegały udostępnieniu na wniosek każdego, kto wykaże uzasadniony interes związany z zapobieganiem lub zwalczeniem prania pieniędzy, finansowania terroryzmu lub czynów zabronionych związanych z korzyściami mogącymi stać się przedmiotem prania pieniędzy.

W projekcie nowelizacji ustawy AML znalazła się jednak regulacja, zgodnie z którą domniemanie posiadania uzasadnionego interesu posiadają przykładowo podmioty takie jak:

1) dziennikarze

2) organizacje pozarządowe i podmioty prowadzące działalność pożytku publicznego

3) pracownicy podmiotów wskazanych w art. 7 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce

– związani z zapobieganiem lub zwalczeniem prania pieniędzy, finansowania terroryzmu lub czynów zabronionych związanych z korzyściami mogącymi stać się przedmiotem prania pieniędzy.

4) osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, które uprawdopodobnią, że zmierzają do zawarcia transakcji z podmiotem podlegającym obowiązkowemu zgłoszeniu informacji o beneficjentach rzeczywistych określonym w art. 58 ustawy AML

5) zamawiający w rozumieniu ustawy Prawo zamówień publicznych.

Ograniczenie jawności CRBR wynika m.in. z wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, w którym wskazano, że „publicznie dostępny zestaw danych powinien mieć ograniczony zakres, być wyraźnie i wyczerpująco zdefiniowany oraz mieć charakter ogólny, aby zminimalizować potencjalny uszczerbek dla beneficjentów rzeczywistych (…) informacje te powinny dotyczyć wyłącznie statusu beneficjentów rzeczywistych podmiotów o charakterze korporacyjnym i innych podmiotów prawnych oraz trustów i podobnych porozumień prawnych oraz obejmować tylko sferę działalności gospodarczej beneficjenta rzeczywistego” (Wyrok TSUE z dnia 22 listopada 2022 r., C-37/20).

Projekt nowelizacji ustawy zapewnia także zgodność przepisów ustawy AML z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/849 w sprawie zapobiegania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu.

Nowa definicja beneficjenta rzeczywistego w ustawie AML

Zgodnie z planowanym rozporządzeniem AML, ujednolicona zostanie definicja beneficjenta rzeczywistego (UBO) we wszystkich państwach członkowskich. Zmiana ta ma na celu usprawnienie międzynarodowej współpracy organów nadzorczych oraz wyeliminowanie tzw. struktur ekranowych.

Nie wystarczy powołać się na dane historyczne. Każde zgłoszenie do CRBR będzie musiało odzwierciedlać rzeczywisty stan faktyczny i gospodarczy.

Ustawa AML a stały monitoring danych – koniec z „jednorazowym zgłoszeniem”

W nowym systemie CRBR przedsiębiorca będzie zobowiązany nie tylko do zgłoszenia danych beneficjenta rzeczywistego (UBO), ale również do ich ciągłego monitorowania. Oznacza to, że każda zmiana – nawet pośrednia – w strukturze właścicielskiej, w składzie zarządu czy relacjach kontrolnych będzie musiała być niezwłocznie zaktualizowana w rejestrze.

Co istotne: brak aktualizacji lub podanie niepełnych danych będzie traktowane jako naruszenie przepisów ustawy AML, a nie jedynie błąd formalny.

Ustawa AML a nowe sankcje – kary finansowe i odpowiedzialność osobista członków zarządu

Pakiet AML wprowadza zaostrzenie reżimu sankcyjnego. Obowiązki wynikające z ustawy AML w zakresie CRBR przestają być jedynie formalnością, a zaczynają wiązać się z realnym ryzykiem:

  • wysokie kary pieniężne za brak aktualizacji danych lub zgłoszenia nieprawdziwych informacji
  • odpowiedzialność osobista członków zarządu – także w przypadku, gdy nieświadomie zaniechają aktualizacji
  • ryzyko wstrzymania transakcji bankowych lub odmowy nawiązania relacji biznesowej, zwłaszcza przez zagraniczne instytucje finansowe, które bazują na danych CRBR.

Projekt nowelizacji ustawy AML przygotowany przez Ministerstwo Finansów przewiduje jednocześnie szereg innych zmian, w tym m. in. zmiany odnoszące się do:

  1. Modyfikacji zasad funkcjonowania i uprawnień Generalnego Inspektora Informacji Finansowej
  2. Zmiany art. 117 ust. 1 ustawy  AML rozszerzającej zakres środków ograniczających o przeciwdziałanie broni masowego rażenia oraz art. 118 ust. 1a dotyczącego stosowania tych środków w celu zapobiegania rozprzestrzenianiu i finansowaniu broni masowego rażenia.

Projekt Ministerstwa Finansów przewiduje wejście w życie większości znowelizowanych przepisów z dniem 1 lipca 2025 roku.

Wsparcie Accace Legal

Nasza kancelaria prawna oferuje kompleksowe wsparcie w zakresie:

  • przeglądu aktualnych danych w CRBR i ich zgodności z nowymi regulacjami wynikającymi z ustawy AML
  • identyfikacji beneficjenta rzeczywistego zgodnie z nową definicją zawartą w ustawie AML
  • przygotowania zgłoszeń i aktualizacji do CRBR
  • wdrożenia wewnętrznych procedur AML
  • reprezentowania członków zarządu w postępowaniach wyjaśniających i kontrolnych.

Wdrożenie Pakietu AML to nie tylko wyzwanie, ale i szansa – na uporządkowanie struktur i uniknięcie niepotrzebnych sankcji. Zapraszamy do kontaktu – pomożemy przejść przez proces zgodnie z przepisami i zapewnić bezpieczeństwo dla zarządu.

avatar
Paulina Robert
Junior Associate
Skontaktuj się z nami
Dominik Szupernak
Associate
Skontaktuj się z nami
Agnieszka_Samborska_accace
r. pr. Agnieszka Samborska
Partner
Skontaktuj się z nami

Ochrona Sygnalistów
Czytaj więcej
Mailchimp - subscribe form - page
map-markercrosschevron-leftarrow-leftarrow-right