Zadatek i jego konsekwencje prawne
Zadatek w potocznym ujęciu rozumiany jest jako suma pieniężna dana przy zawarciu umowy, jednak w przeciwieństwie do mylonej z nim często zaliczki, jest uregulowany w kodeksie cywilnym.
Zadatek jest zazwyczaj stosowany w umowach, jako forma zabezpieczenia obydwu stron na wypadek niewykonania umowy przez jedną z nich. Funkcja zabezpieczająca to najistotniejsza funkcja zadatku. Kodeks cywilny stanowi, że w razie braku odmiennego zastrzeżenia umownego, w sytuacji niewykonania umowy przez jedną ze stron druga strona może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić i otrzymany zadatek zachować, a jeżeli sama go dała, może żądać sumy dwukrotnie wyższej. W tej sytuacji zadatek pełni więc rolę kompensacyjną – w pewnym stopniu „wynagradza” odstąpienie od umowy przez stronę przeciwną.
Zadatkiem może być określona suma wyrażona w pieniądzu lub rzecz ruchoma. Jego wartość nie powinna jednak przekraczać wartości zobowiązania.
Zadatek jest również znakiem zawarcia umowy oraz formą zaliczki na poczet przyszłego świadczenia. W razie bowiem, kiedy umowa dojdzie do skutku zadatek ulega zaliczeniu na poczet świadczenia strony, która go dała. W sytuacji kiedy zaliczenie nie jest możliwe, zadatek ulega zwrotowi.
Do niedawna w orzecznictwie przeważało stanowisko, że ustanowienie zadatku wyklucza możliwość dochodzenia odszkodowania w razie niewykonania umowy. Sąd Najwyższy, uchwałą z 25.6.2009 r., Sygn.: III CZP 39/09, uznaje jednak, że zadatek jest szczególną sankcją za niewykonanie umowy i nie może pozbawiać strony możliwości dochodzenia odszkodowania – tak ważnego uprawnienia, przysługującego każdemu wierzycielowi w razie niewykonania umowy. Zgodnie z tym stanowiskiem, w razie niewykonania zobowiązania strona, która nie odstąpiła od umowy może dochodzić naprawienia szkody na zasadach ogólnych. Co więcej, należne mu odszkodowanie nie jest ograniczone do wartości zadatku lub jego podwójnej wysokości.
Jeżeli są Państwo zainteresowani szczegółami dotyczącymi omawianego zagadnienia, uprzejmie prosimy o kontakt.
Kontakt: Pani Agnieszka Samborska Corporate services manager Tel.: +48 22 313 29 50 Email: poland@accace.com
