Większe wpływy podatkowe u sąsiadów to efekt sprawnego wdrożenia elektroniki w rozliczeniach i kontrolach.
Elektroniczne deklaracje VAT, raportowanie w formie Jednolitego Pliku Kontrolnego i składanie rejestrów sprzedaży ze wskazaniem partnerów biznesowych – to obowiązki nałożone na polskich podatników w połowie ubiegłego roku. Na razie trudno powiedzieć, czy dzięki temu fiskus zbiera już znacząco więcej.
Tajemnica w elektronice
Znaczącą poprawą ściągalności podatków mogą się za to pochwalić Czechy. Jak podaje tamtejsze Ministerstwo Finansów, wpływy podatkowe wzrosły w ubiegłym roku o 9 proc., głównie dzięki lepszej ściągalności VAT. W rezultacie budżet wykazał nadwyżkę, a nie – jak w Polsce – deficyt.
Jednak w Czechach nieco wcześniej niż w Polsce wprowadzono pewne rozwiązania uszczelniające system VAT. Podobnie jak u nas obowiązuje odwrócony VAT na metale szlachetne oraz na elektronikę użytkową (telefony, laptopy itp.). System ten w budownictwie wprowadzono jednak o rok wcześniej niż w Polsce, bo już z początkiem 2016 r.
Podatnicy VAT zza Sudetów też mają liczne obowiązki związane z elektronicznym raportowaniem. Jednak tamtejszy resort finansów dysponuje już oprogramowaniem pozwalającym na szczegółowe analizy dostarczonych w ten sposób danych z milionów transakcji. Jest ono zdolne skojarzyć deklarowany przez jednych podatników podatek należny od sprzedaży z podatkiem należnym od zakupów z deklaracji ich klientów. Tam, gdzie kwoty podatku się nie zgadzają, jest wysyłana kontrola.
Polskie Ministerstwo ma otrzymać takie oprogramowanie dopiero z końcem kwietnia 2017 r. Tak przynajmniej wynika z umowy MF ze spółką celową Aplikacje Krytyczne.
Oszuści na celowniku
Zdaniem Petra Neškrábala, doradcy podatkowego i dyrektora zarządzającego w firmie doradczej Accace w Czechach, rosnące wpływy z VAT to efekt trzech czynników.
To zwiększone obowiązki informacyjne podatników, ich elektroniczne przetwarzanie oraz późniejsze ukierunkowane kontrole oparte na tych analizach – ocenia Neškrábal.
Dodaje, że w ten sposób administracja podatkowa stała się skuteczniejsza, bo mogła poświęcić więcej czasu podatnikom, co do których są wyraźne podejrzenia o nieprawidłowości. Zastrzega jednak, że większe wpływy podatkowe można przypisać także stosunkowo wysokiemu wzrostowi gospodarczemu – czeski PKB wzrósł w ub. r. o 3,6 proc.
Politykę władz w Pradze w zakresie VAT już w połowie 2016 roku pozytywnie ocenił Międzynarodowy Fundusz Walutowy. „Wpływy z podatków pośrednich powinny wzrosnąć w 2016 roku, głównie za sprawą VAT. Będzie to rezultat nowo wdrożonych systemów rozliczeń elektronicznych” – stwierdzono w raporcie MFW z lipca ub. r.
Według danych Komisji Europejskiej Polska ma znacznie większy problem z luką w VAT niż Czechy. Najnowsze dostępne szacunki KE z 2014 roku mówią, że w Polsce wyniosła ona ok. 24 proc. spodziewanych wpływów z VAT, a w Czechach ok. 16 proc.
Zdaniem Agaty Nieżychowskiej:
„Czeskie władze już rok temu wdrożyły nowoczesne i sprawne rozwiązania elektroniczne zapewniające ściślejsze kontrole przede wszystkim nad rozliczeniami VAT. Mogło to być jedną z głównych przyczyn zwiększenia wpływów podatkowych do czeskiego budżetu. Tamtejsza administracja podatkowa ma przy tym opinię dość sprawnej i bardziej przewidywalnej niż polski fiskus. Być może właśnie dlatego wielu przedsiębiorców szuka możliwości przenosin biznesu za południową granicę. Powinno być to dobrą lekcją także dla polskich władz. Wprowadzaniu podobnych rozwiązań elektronicznych powinna towarzyszyć refleksja nad przewidywalnością działań administracji skarbowej”
Autor artykułu: Paweł Rochowicz, Rzeczpospolita
