II kwartał 2015
Składki na ubezpieczenie społeczne kontraktów menadżerskich
17 czerwca 2015 r. Sąd Najwyższy w poszerzonym, siedmioosobowym składzie wydał uchwałę (sygn. akt III UZP 2/15), której nadał moc zasady prawnej. W uchwale Sąd uznał, że spółki zatrudniające menedżerów na podstawie kontraktów menedżerskich są obowiązane odprowadzać składki, których podstawą są faktycznie uzyskiwane przez tych menedżerów dochody. Ukróci to praktykę zaniżania należnych składek przez deklarowanie najniższej możliwej podstawy wymiaru składek.
Dotychczas menedżerowie zakładali działalność gospodarczą i odprowadzali składki w jej ramach. Nie odzwierciedlało rzeczywistych dochodów kadry zarządzającej. Składka zwykle była odprowadzona od minimalnej podstawy stanowiącej 60% procent przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce podawanego przez GUS.
Fakt wpisania uchwały do księgi zasad prawnych ma ten skutek, że będzie ona wiązała sądy przy rozstrzyganiu tego typu spraw. Należy się również liczyć z tym, że o odprowadzanie składki w wyższej wysokości dopominać się będzie też ZUS – inicjator postępowania, które zaowocowało nową wykładnią przepisów.
Należy zatem pamiętać, że od 17 czerwca 2015 r. przedsiębiorcy winni odprowadzać składki od kontraktów menedżerskich zawartych z kadrą zarządzającą.
Zmiany w umowach czasowych uchwalone
Wielokrotnie zapowiadane przez nas w „Kwartalnych przeglądach prawa pracy” zmiany dotyczące umów o pracę na czas określony zostały uchwalone przez Sejm 15 czerwca 2015 r. W uchwalonej wersji zmian ostatecznie przyjęto, że łączny okres zatrudnienia na umowy terminowe, między tymi samymi stronami, nie może przekroczyć 33 miesięcy. Ponadto, niezależnie od długości umów, ich liczba nie może przekraczać trzech, gdyż czwarta umowa odnosić będzie taki skutek jak umowa na czas nieoznaczony.
Do łącznego czasu pracy oraz do liczby umów pomiędzy stronami nie będzie zaliczana umowa na okres próbny (maks. 3 miesiące). Tym samym maksymalny czas pracy na umowy czasowe wynosić będzie 33+3 miesiące.
W ciągu kolejnych umów nie będą w ogóle uwzględniane umowy na zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności; wykonywania pracy o charakterze dorywczym lub sezonowym; wykonywania pracy przez okres kadencji.
Prosimy o zwrócenie uwagi na fakt, że względem poprzednio proponowanych zmian Sejm zrezygnował ze wskazywania okresu pomiędzy umowami, który przerywałby ciąg liczenia łącznego czasu pracy u danego pracodawcy.
Po wejściu zmian w życie okres wypowiedzenia umów o pracę na czas określony będzie zrównany z okresami wypowiedzenia umów na czas nieoznaczony i uzależniony od stażu pracy u danego pracodawcy. Przy zatrudnieniu krócej niż 6 miesięcy okres wypowiedzenia miałby wynieść 2 tygodnie, od pół roku do 3 lat – miesiąc, a powyżej 3 lat – 3 miesiące.
Przedstawione wyżej zmiany, mimo bardzo zaawansowanego procesu legislacyjnego, wciąż nie są ostateczne i mogą jeszcze ulec zmianie w toku prac Senatu.
Szersze prawo do zrzeszania się w związkach zawodowych
W wyniku wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 2 czerwca 2015 r. (sprawa K 1/13) poszerzył się zakres prawa do zrzeszania się w związkach zawodowych. TK uznał za niekonstytucyjne przepisy ustawy o związkach zawodowych, które dawały to prawo jedynie pracownikom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. W wyroku Trybunał uznał, że konstytucyjne prawo do zrzeszania się w związki zawodowe obejmuje wszystkich pracowników, a nie ogranicza się do tych pracowników, którzy pracę wykonują na podstawie umów wskazanych w kodeksie pracy.
W ocenie Trybunału prawo to obejmuje również tych pracowników, którzy świadczą pracę na podstawie innych stosunków prawnych, jak np. umowa zlecenia, umowa agencyjna itd. Usunięcie z porządku prawnego przepisu ustawy o związkach zawodowych powoduje, że jedyną podstawą prawną zrzeszania się w związki zawodowe stanowi obecnie Konstytucja, którą stosuje się wprost.
Kontrola PIP bez uprzedzenia?
W Sejmie trwają prace nad zmianą ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Proponowane regulacje zmienią zasady przeprowadzania kontroli przez Państwową Inspekcję Pracy.
Obecnie Państwowa Inspekcja Pracy, by przeprowadzić kontrolę w przedsiębiorstwie, jest obowiązana poinformować pracodawcę, co najmniej 7 dni przed planowaną kontrolą i rozpocząć kontrolę, co najwyżej do 30 dnia od zawiadomienia.
W opinii posłów wnioskodawców taka regulacja umożliwia pracodawcom manipulacje i ukrywanie naruszeń prawa pracy. Projekt przewiduje odstąpienia od obowiązku zapowiadania kontroli przeprowadzanych przez Państwową Inspekcję Pracy.
Prace legislacyjne nad projektem są w początkowym stadium, a więc także szczegóły regulacji mogą ulec licznym zmianom przed ich uchwaleniem.
Zmiany w zatrudnianiu cudzoziemców
Od 1 maja 2015 r. obowiązują zmienione zasady udzielania zezwolenia na pracę i pobyt dla cudzoziemców. Wynika to z wejścia w życie nowego rozporządzenia Ministra pracy i polityki społecznej w sprawie wydawania zezwolenia na pracę cudzoziemca (DzU z 2015 r. poz. 543).
Nowe rozporządzenie w dużej części powiela rozwiązania istniejące poprzednio, a określone w rozporządzeniu w sprawie wydawania zezwolenia na pracę cudzoziemca.
Najistotniejszymi zmianami w nowym rozporządzeniu są: ograniczenie kręgu osób, spośród których PUP poszukuje kandydatów spełniających wymagania określone w ofercie pracy oraz umożliwienie pracodawcy odrzucenia pracownika wyłonionego przez urząd pracy.
Proponowane zmiany powinny ułatwić pozyskiwanie zezwolenia na pracę dla cudzoziemców, przyspieszyć procedurę. Druga zaletą jest ograniczenie ryzyka związanego z zatrudnieniem osoby wskazanej przez urząd pracy, w sytuacji, gdy pracodawca planuje zatrudnić konkretną, wskazaną przez siebie osobę.
Zmiany w zasiłkach macierzyńskich
12 czerwca 2015 r. Senat zaakceptował ustawę o zmianie ustawyo świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz niektórych innych ustaw. Ustawa w chwili obecnej oczekuje na podpis Prezydenta, co powinno nastąpić w przeciągu 21 dni. Najprawdopodobniej ustawa wejdzie w życie jeszcze w tym roku.
Najistotniejszą z uchwalonych zmian jest zmiana zasady obliczania wysokości zasiłku macierzyńskiego i chorobowego. Jak dotąd, o wysokości otrzymywanych zasiłków decydowała składka z okresu bezpośrednio poprzedzającego urlop macierzyński/ zwolnienie chorobowe. Prowadziło to do licznych nadużyć, szczególnie wśród osób prowadzących działalność gospodarczą, które to osoby mogły decydować o wysokości odprowadzanych składek.
Nowa regulacja przewiduje, że o wysokości zasiłku decydować będzie średnia ze składek za okres 12 miesięcy. W przypadku, gdyby okres ubezpieczenia był krótszy, lub gdyby były przerwy w okresie ubezpieczenia, to brakujące okresy byłyby uwzględnianie przy przyjęciu najniższej możliwej składki.
Zmiany dotkną w głównej mierze osób samodzielnie odprowadzających składki ubezpieczeniowe, czyli samo zatrudnionych – prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą.
