Wróć do Newsroom
Przewodnik po cenach transferowych 2024
Czytaj więcej
Mailchimp - subscribe form sidebar

Identyfikacja transakcji kontrolowanych i prawidłowe określanie ich wartości | News Flash

12 lipca 2024

Regulacje dotyczące cen transferowych (TP) jeszcze nigdy nie przeżywały tak spokojnego okresu. Po zmianach z 2022 roku (włączenie oświadczenia o sporządzeniu dokumentacji do TPR, nowe terminy sprawozdawcze), kolejne lata nie przyniosły rewolucji na krajowym podwórku TP. Nie oznacza to jednak, że podatnicy siedzą z założonymi rękoma i pilnują słynnych progów. W poniższym artykule zwracamy uwagę na wciąż kontrowersyjne kwestie związane z przygotowaniem dokumentacji za 2023 rok.

Dokumentacja cen transferowych – co mówią przepisy

Podmioty powiązane są obowiązane do sporządzania lokalnej dokumentacji cen transferowych za rok podatkowy w celu wykazania, że ceny transferowe zostały ustalone na warunkach, które ustaliłyby między sobą podmioty niepowiązane.

W świetle ustawy[1] lokalna dokumentacja sporządzana jest dla transakcji kontrolowanej o charakterze jednorodnym, której wartość przekracza próg dokumentacyjny:

  • 10 000 000 PLN – w przypadku transakcji towarowych
  • 10 000 000 PLN – w przypadku transakcji finansowych
  • 2 000 000 PLN – w przypadku transakcji usługowych
  • 2 000 000 PLN – w przypadku pozostałych transakcji.

Odrębny próg dotyczy sytuacji, w której transakcja jest realizowana z podmiotem mającym miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium kraju stosującego szkodliwą konkurencję podatkową, lub zagranicznym zakładem położonym na terytorium, lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową i wynosi wówczas:

  • 2 500 000 zł – w przypadku transakcji finansowej
  • 500 000 zł – w przypadku transakcji innej niż transakcja finansowa.

Ze względu na progi dokumentacyjne, istotnym staje się zrozumienie jak identyfikować transakcję kontrolowaną oraz jak prawidłowo określać wartość poszczególnych rodzajów transakcji kontrolowanych.

Transakcja kontrolowana

Ustawodawca wskazał, że transakcja kontrolowana[2] to identyfikowane na podstawie rzeczywistych zachowań stron działania o charakterze gospodarczym, w tym przypisywanie dochodów do zagranicznego zakładu, których warunki zostały ustalone lub narzucone w wyniku powiązań.

Taka definicja nie była jednak wystarczająco klarowna pod kątem prawnym i budziła wiele niejasności, w związku z tym Minister Finansów w celu zapewnienia jednolitego stosowania przepisów prawa wyjaśnił to zagadnienie w drodze interpretacji ogólnej[3].

Zgodnie z jej treścią, transakcja kontrolowana zawiera trzy elementy składowe:

  1. Występują w niej działania o charakterze gospodarczym
    Utożsamia się przez to działania nastawione na osiągnięcie zysku, niezależnie od faktycznego rezultatu takiego działania.
  2. Działania są identyfikowane na podstawie rzeczywistych zachowań stron
    Działania lub zaniechania są ugruntowane w przyczynach ekonomicznych (faktycznych zachowaniach), bez działań sztucznych czy pozornych.
  3. Warunki są ustalane lub narzucane w wyniku powiązań
    Warunki działań gospodarczych ustalone lub narzucone przez relacje między podmiotami powiązanymi, przy czym warunki mogą zostać wynegocjowane przez centralny podmiot powiązany, który nie musi obligatoryjnie brać udziału w transakcji.

Łączne wystąpienie tych elementów wskazuje, że podejmowane działania stanowią transakcję kontrolowaną.

Wartość transakcji kontrolowanej o charakterze jednorodnym ustala się bez względu na liczbę dokumentów księgowych, dokonanych lub otrzymanych płatności oraz podmiotów powiązanych, z którymi zawierana jest transakcja kontrolowana.

Jednorodny charakter i wartość transakcji kontrolowanej

Przy ocenie czy dana transakcja kontrolowana ma charakter jednorodny należy uwzględnić:

  • jednolitość transakcji kontrolowanej w ujęciu ekonomicznym
  • kryteria porównywalności
  • metody weryfikacji cen transferowych
  • inne istotne okoliczności transakcji kontrolowanej.

Transakcje o jednorodnym charakterze definiuje się poprzez podobieństwo w zakresie przedmiotu oraz kluczowych elementów transakcji, które mają znaczenie dla cen transferowych, takich jak istotne funkcje, aktywa, ryzyka, metoda ustalania ceny czy główne warunki płatności.

Wartość transakcji określa się na podstawie otrzymanych lub wystawionych faktur, umów lub innych dokumentów, otrzymanych lub przekazanych płatności. Wartość tę pomniejsza się o podatek VAT oraz gdy wartość ta wyrażona jest w walucie obcej, przelicza się ją na złote według kursu średniego ogłaszanego przez NBP w ostatnim dniu roboczym poprzedzającym dzień realizacji operacji gospodarczej lub zawarcia umowy.

Zgodnie z treścią przepisów oraz Wydania IV Pytań i Odpowiedzi za wartość transakcji uznaje się wartości zgodne z poniższym podsumowaniem. W przypadku:

  • pożyczek, kredytu lub depozytu – wartość kapitału

Za wartość transakcji należy rozumieć najwyższą kwotę udostępnionego kapitału w danym okresie raportowym wynikającym z umowy lub innych dokumentów z pominięciem odsetek, marż, prowizji i innych płatności związanych z udzieleniem finansowania.

  • emisji obligacji – wartość nominalną
  • poręczenia lub gwarancji – sumę gwarancyjną

W przypadku akredytywy należy przyjąć kwotę akredytywy wynikającą z umowy lub innych dokumentów.

  • przypisywania dochodu zakładu zagranicznego wartość przypisanych przychodów lub kosztów
  • umowy spółki niemającej osobowości prawnej łączna wartość wkładów do niej wniesionych
  • cash poolingu średni dzienny poziom rzeczywistego zobowiązania lub należności z tytułu finansowania
  • transakcji z wykorzystaniem instrumentów pochodnych wartość właściwa dla danego typu transakcji, zgodna z prezentacją w księgach rachunkowych
  • ubezpieczenia będzie to wartość sumy ubezpieczenia lub wartość przypisanych składek brutto, gdy umowa nie wskazuje wartości sumy ubezpieczenia
  • pozostałych transakcji niewymienionych wyżej wartość właściwa dla danej transakcji.

Problematyczne pożyczki

Prawidłowe ustalenie wartości kapitału dla transakcji finansowych, takich jak pożyczka jest kluczowe między innymi ze względu na sprzeczne stanowiska organów podatkowych. Wedle pierwotnego podejścia wyrażanego w interpretacjach indywidualnych pożyczka, której wartość (kapitału) wynosiła 10 mln zł (przekraczała próg dokumentacyjny) podlegała obowiązkowi sporządzania dokumentacji lokalnej oraz składania Informacji o cenach transferowych aż do momentu całkowitej jej spłaty.

W późniejszym okresie stanowisko to negowało opracowanie Ministerstwa Finansów „Pytania i Odpowiedzi dotyczące Informacji o cenach transferowych”, a następnie stanowisko zostało utrwalone w odpowiedzi na interpelację poselską. Zgodnie z treścią tych wyjaśnień za wartość transakcji należy rozumieć najwyższą kwotę udostępnionego kapitału w danym okresie raportowym, wynikającym z umowy lub innych dokumentów z pominięciem odsetek, marż, prowizji i innych płatności związanych z udzieleniem finansowania. W związku z powyższym, gdy wartość transakcji spada poniżej 10 mln (próg dokumentowania) podatnik nie ma obowiązków dokumentacyjnych w stosunku do tej transakcji.

Wsparcie ze strony Accace

Jak pokazuje praktyka, wyzwaniem jest nie tylko sporządzenie kompletnej dokumentacji cen transferowych, udowodnienie rynkowej marży czy wywiązanie się z obowiązków sprawozdawczych, ale również samo zidentyfikowanie transakcji podlegających dokumentowaniu. Przy ustalaniu zakresu dokumentacyjnego pojawiają się niejasne definicje (jednorodność), zmieniające się podejście do kluczowego parametru (wartość transakcji finansowych), a pamiętać trzeba również o takich aspektach jak utrata ważności analizy porównawczej.

Zachęcamy podatników, aby z odpowiednim wyprzedzeniem przeanalizowali transakcje zrealizowane z podmiotami powiązanymi. Nasz zespół ekspertów jest gotów pomóc na każdym etapie prac przy dokumentacji cen transferowych.


[1] Art. 11k ust.1, ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2023 r. poz. 2805)

[2] Art. 11a ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2023 r. poz. 2805)

[3] Interpretacja ogólna nr DCT1.8203.4.2020 Ministra Finansów z dnia 29 grudnia 2021 r. w sprawie definicji transakcji kontrolowanej

Bartłomiej_Baran_accace
Bartłomiej Baran
Tax Consultant
Skontaktuj się z nami
Jakub_Czerski_accace
Jakub Czerski
Senior Tax Manager
Skontaktuj się z nami
Przewodnik po cenach transferowych 2024
Czytaj więcej
Mailchimp - subscribe form - page
map-markercrosslistchevron-leftarrow-leftarrow-right linkedin facebook pinterest youtube rss twitter instagram facebook-blank rss-blank linkedin-blank pinterest youtube twitter instagram