Wiążąca informacja stawkowa – nowe narzędzie zabezpieczające podatników VAT

Problemem wielu podatników VAT zawsze jest kwestia zastosowania prawidłowej stawki podatku, w odniesieniu do sprzedawanych towarów lub usług. Spory dotyczące tej kwestii często znajdowały swoje rozstrzygnięcie w NSA oraz niejednokrotnie doprowadzały wręcz do poważnych kłopotów finansowych przedsiębiorców.

Wychodząc naprzeciw podatnikom, oprócz Nowej Matrycy VAT, o której więcej dowiecie się Państwo w naszym poprzednim artykule, w 2019 roku wprowadzono instytucję Wiążącej Informacji Stawkowej (WIS). WIS jest decyzją wydawaną przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, mającą zapewnić podatnikom ochronę prawną w zakresie stosowanych przez nich stawek podatku VAT. Ochrona ta polega na tym, że w przypadku zastosowania stawki wskazanej w WIS do danego towaru lub usługi:

• podatnik nie będzie mógł zostać pociągnięty do odpowiedzialności karnej skarbowej – nie zostaną mu naliczone odsetki za zwłokę oraz;
• zostanie zwolniony z obowiązku zapłaty podatku, jeżeli zobowiązanie nie zostało prawidłowo wykonane w wyniku zastosowania się do WIS a skutki podatkowe związane ze zdarzeniem miały miejsce po doręczeniu WIS.

O WIS można wystąpić już od 1 listopada 2019 r., jednakże jej postanowienia mogą zostać zastosowane do stanu prawnego, który zacznie obowiązywać od 1 kwietnia 2020 r. Wyjątkiem są WIS dotyczące wydawnictw książkowych, nut, map i wydawnictw prasowych, które dotyczą stanu prawnego obowiązującego od 1 listopada 2019 r. Zasadniczo WIS podzielona jest na trzy części:

1. Opis towaru albo usługi, albo kilku towarów lub usług, które razem składają się na jedno świadczenie;
2. Ich klasyfikację (wskazanie właściwej pozycji w Nomenklaturze Scalonej (CN) albo Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych (PKOB) – w odniesieniu do towarów albo aktualnej Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU) – w odniesieniu do usług);
3. Właściwą stawkę VAT dla danego towaru lub usługi.

Może się zdarzyć, że zastosowanie danej stawki podatku VAT nie wynika z zaklasyfikowania danego towaru lub usługi do odpowiedniej klasyfikacji, ale od spełnienia definicji zawartej bezpośrednio w ustawie o podatku od towarów i usług lub pozycji załącznika do ustawy o VAT. W tym wypadku w WIS zostanie wskazana informacja, czy dany towar lub usługa spełnia powyższą definicję. Należy wskazać, że oprócz WIS wprowadzono również Wiążącą Informację Akcyzową (WIA).

Zastosowanie i obowiązywanie Wiążącej Informacji Stawkowej

Wbrew nazwie sugerującej, że WIS odnosi się wyłącznie do stawek w podatku VAT, może zostać również wykorzystana w zakresie:

• Interpretacji przepisów w zakresie zwolnienia z obowiązku stosowania kas rejestrujących;
• stosowania mechanizmu podzielonej płatności;
• zakresu zwolnienia od podatku określonego w art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT itd. – o stosowaniu których przesądza odpowiednie sklasyfikowanie towaru/usługi według stosownej klasyfikacji (art. 42b ust. 4 ustawy o VAT).

Zaletą WIS jest fakt, że ochrona wynikająca z tej instytucji rozciąga się również na inne podmioty, bowiem na wydaną WIS mogą powołać się inni podatnicy. Warunkiem jest jednak tożsamość towaru lub usługi będącego przedmiotu transakcji z towarem lub usługa opisaną w WIS. W praktyce można spodziewać się prób zanegowania przez organy skarbowe tożsamości przedmiotów transakcji z przedmiotem danej WIS.

Wniosek o wydanie WIS może zawierać żądanie sklasyfikowania towaru albo usługi na potrzeby stosowania przepisów ustawy oraz przepisów wykonawczych wydanych na jej podstawie, innych niż dotyczące określenia stawki podatku. Podatnicy korzystający z WIS powinni mieć na uwadze, że może ona wygasnąć, zostać uchylona lub zostać zmieniona.

WIS wygasa z mocy prawa w przypadku zmiany przepisów prawa podatkowego w zakresie podatku odnoszącego się do towaru albo usługi będących jej przedmiotem, w wyniku której WIS staje się niezgodna z tymi przepisami. Wygaśnięcie WIS następuje z dniem wejścia w życie przepisów, w wyniku których WIS stała się z nimi niezgodna.

Szef KAS z urzędu zmienia albo uchyla wydaną WIS, jeżeli stwierdzi jej nieprawidłowość, w tym w wyniku wystąpienia przesłanek, o których mowa w art. 240 § 1 Ordynacji podatkowej (przesłanki wznowienia postępowania).

Ponadto Dyrektor KIS z urzędu zmienia wydaną WIS, w przypadku gdy nie jest ona zgodna z przepisami prawa w wyniku:

1. Przyjęcia zmiany w Nomenklaturze scalonej (CN);
2. Przyjęcia przez Komisję Europejską środków w celu określenia klasyfikacji taryfowej towarów;
3. Utraty zgodności z interpretacją Nomenklatury scalonej (CN) wynikającą z:- not wyjaśniających, o których mowa w art. 9 ust. 1 lit. a tiret drugie rozporządzenia Rady (EWG) nr 2658/87 z dnia 23 lipca 1987 r. w sprawie nomenklatury taryfowej i statystycznej oraz w sprawie Wspólnej Taryfy Celnej;
   – wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej;
   – decyzji klasyfikacyjnych, opinii klasyfikacyjnych lub zmian not wyjaśniających do Nomenklatury Zharmonizowanego Systemu Oznaczania i Kodowania Towarów, przyjętej przez organizację ustanowioną na podstawie Konwencji o utworzeniu Rady Współpracy Celnej, sporządzonej w Brukseli dnia 15 grudnia 1950 r. (Dz. U. z 1978 r. poz. 43);
4. błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego.

Procedura uzyskania Wiążącej Informacji Stawkowej

Nie jest ona szczególnie skomplikowana i nie powinna nastręczać podatnikom trudności. Z pewnością jest mniej wymagająca niż np. procedura uzyskania interpretacji indywidualnej (z uwagi na występowanie w niej obowiązku przedstawienia swojego stanowiska pod kątem prawnym). Podmiotami uprawnionymi do złożenia wniosku o WIS są:

• podatnik posiadający numer identyfikacji podatkowej (NIP);
• inny podmiot niż wyżej wymieniony, dokonujący lub zamierzający dokonywać czynności, które są objęte WIS;
• zamawiający w rozumieniu ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1843) – w zakresie mającym wpływ na sposób obliczenia ceny w związku z udzielanym zamówieniem publicznym.

Wniosek o uzyskanie WIS powinien być złożony na urzędowym formularzu do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej i podlega opłacie w wysokości 40 zł. Możliwe jest złożenie wniosku o wydanie WIS dla świadczenia złożonego. Należy mieć jednak na uwadze, że w tym wypadku opłata pobierana jest od każdego towaru lub usługi składającego się na dane świadczenie złożone.

W toku postępowania może się zdarzyć, że do wydania WIS odnośnie danego towaru lub usługi niezbędne jest dokonanie dodatkowych badań lub analiz. W tym wypadku koszt tych analiz jest ponoszony przez podatnika. Wysokość opłaty z tytułu powyższych badań wskazana jest w postanowieniu Dyrektora KIS na które przysługuje zażalenie.
Dyrektor KIS może również wezwać podatnika do uiszczenia zaliczki na pokrycie badań lub analiz. Nieuiszczenie zaliczki w terminie 7 dni od dnia doręczenia, skutkuje brakiem rozpatrzenia wniosku o WIS.

Wniosek musi przede wszystkim zawierać wyczerpujący opis towaru, usługi lub świadczenia złożonego, którego dotyczy wniosek oraz swojego stanowiska co do klasyfikacji, według którego dana usługa lub towar powinny zostać zaklasyfikowane. Obowiązek ten odnosi się jednak wyłącznie do wskazania klasyfikacji, a nie konkretnego zaklasyfikowania towaru lub usługi.

Jak wskazano w ustawie o podatku od towarów i usług, do wniosku o wydanie WIS można dołączyć dokumenty odnoszące się do towaru albo usługi, w szczególności fotografie, plany, schematy, katalogi, atesty, instrukcje, informacje od producenta lub inne dostępne dokumenty, umożliwiające organowi wydającemu WIS dokonanie właściwej klasyfikacji towaru albo usługi. Ponadto na wezwanie organu wydającego WIS, wnioskodawca jest obowiązany do dostarczenia  w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, próbki towaru, w przypadku gdy jest to niezbędne dla dokonania jego prawidłowej klasyfikacji.

Termin, w którym WIS powinna zostać wydana wynosi 3 miesiące od daty wpływu wniosku. Może on jednak ulec wydłużeniu, m. in. jeżeli konieczne okaże się uzupełnienie wniosku (np. o próbki towaru) lub konieczne będzie przeprowadzenie specjalistycznych badań lub analiz.

Podsumowując, WIS stanowi ważną i potrzebną instytucję chroniąca prawa podatników oraz pewność i stabilność obrotu. Z uwagi na niski koszt, prostą procedurę oraz rozszerzenie ochrony na inne podmioty, możemy spodziewać upowszechnienia i spopularyzowania WIS w najbliższych latach. Warto jednak mieć na uwadze, że często od prawidłowego i wyczerpującego opisu towaru lub usługi może zależeć jego klasyfikacja, a co za tym idzie stawka podatkowa. Pułapką dla wielu podatników może również okazać się bezwiedne korzystanie z WIS wydanych dla innych podmiotów. Jak zostało wspomniane, organ podatkowy nie zastosuje WIS, jeśli uzna, że towar lub usługa będące przedmiotem transakcji nie są tożsame z towarami lub usługami opisanymi w WIS.

W przypadku chęci złożenia wniosku o Wiążąca Informację Stawkową, lub chęci uzyskania opinii w zakresie możliwości wykorzystania WIS wydanej dla innego podatnika, prosimy o kontakt z doradcą podatkowym Accace.