TSUE wyjaśni kwestię prawidłowego rozliczenia VAT w sytuacji, gdy uzgodnienia między dostawcą, a klientem istotnie różnią się od rzeczywistości w kontekście kraju dostawy towaru. Orzeczenie zapadnie w polskiej sprawie na skutek postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie (z dnia 12 lipca 2024 roku, sygn. akt III SA/WA 1231/24). W toku postępowania Naczelny Sąd Administracyjny uchylił korzystną dla podatnika rezolucję i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania (wyrok z dnia 6 grudnia 2023 r., sygn. akt I FSK 1686/23). Po tym, jak sprawa trafiła z NSA z powrotem na wokandę WSA, ten zadał trzy pytania prejudycjalne do TSUE.

Założenia a rzeczywistość

Istota sporu z fiskusem obraca się wokół pewnego dysonansu – między ustalonym przez strony przepływem towarów a faktycznym stanem rzeczy. W rozpatrywanym przez sądy przypadku chodziło o polskiego dostawcę, który wykazał transakcję – dostawę dokonaną na rzecz swojego kontrahenta jako wewnątrzwspólnotową dostawę towarów (WDT). Według wiedzy posiadanej przez spółkę towar docelowo miał trafić do państwa członkowskiego UE. Złożona deklaracja WDT miała zatem sens z punktu widzenia polskiego przedsiębiorcy, a sama transakcja korzystała ze stawki 0% VAT.

Przebieg dostawy według ustaleń między dostawcą a klientem

Pomimo uzgodnień poczynionych z nabywcą, ten ostatecznie dokonał transportu towarów poza granice Unii Europejskiej. Polski dostawca o tym nie wiedział – rzeczywiste okoliczności dostawy wyszły na jaw dopiero na skutek kontroli organów podatkowych, mających dostęp do dokumentów celnych i innych źródeł, trudno dostępnych dla podatnika.

Faktyczny przebieg dostawy

Tak przeprowadzony przepływ towarów poskutkował wystąpieniem poważnych konsekwencji dla polskiego przedsiębiorcy. Mianowicie okazało się, że pozornie prawidłowe rozliczenie dostawy jako WDT nie miało oparcia w rzeczywistym stanie rzeczy. Transakcję uznano bowiem za eksport, jako że towar faktycznie trafił do państwa niebędącego członkiem Unii Europejskiej. W takiej sytuacji dalej można wykorzystać stawkę 0% VAT. W tym celu należy jednak posiadać dokumenty potwierdzające wywóz towaru poza terytorium UE, co stanowi dodatkowy obowiązek i ciężar dla dostawcy. Mowa tu o komunikacie IE-599, który otrzymuje się poprzez elektroniczny system organów celnych. Dokument należy uzyskać przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy. Braki w dokumentacji lub niedochowanie terminu sprawią, że dostawę będzie obowiązywać stawka 23% VAT.

WDT czy eksport – spór rozwiąże TSUE

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, kierując sprawę do Trybunału Sprawiedliwości UE (TSUE), podał w wątpliwość, czy:

• dostawę towarów zadeklarowaną przez dostawcę jako WDT należy uznać za dostawę eksportową w sytuacji, gdy nabywca dokonał wywozu towarów nie na terytorium innego państwa członkowskiego, lecz poza terytorium UE
• ma znaczenie fakt, że nabywca przetransportował towar poza UE bez wiedzy dostawcy, jego zgody i wbrew ustaleniom
• ma znaczenie okoliczność, że dostawa towaru poza terytorium Unii wynika z ustaleń organów podatkowych, które nie mają pokrycia w dokumentach transportowych posiadanych przez dostawcę.

Z pewnością można zauważyć skupienie sądu na chęci wyjaśnienia praktycznych aspektów tego niejasnego zjawiska. Do momentu odpowiedzi europejskiego trybunału sprawa w polskim sądzie została zawieszona.

Znaczenie dla podatnika

Odpowiedź TSUE może rzutować na przeprowadzanie i rozliczanie spornych dostaw w przyszłości. Dlaczego warto śledzić poczynania Trybunału w tej sprawie? Powodów jest kilka:

• zostanie ostatecznie wyjaśnione, jak traktować na gruncie podatkowym sytuację, kiedy dostawca został wprowadzony w błąd co do kraju dostawy towaru
• orzeczenie TSUE rozwieje wątpliwości w sprawie klasyfikacji dostawy, co z kolei umożliwi prawidłowe prowadzenie dokumentacji transportowej
• jednoznaczne uznanie dostawy za WDT czy eksport pozwoli na uniknięcie negatywnych konsekwencji ze strony polskich organów podatkowych w przypadku wystąpienia spornej sytuacji
• sprawa może rzucić nowe światło na standard współpracy między dostawcą a klientem w kwestii weryfikacji miejsca dostawy towarów.

Wsparcie ze strony Accace

Rozliczanie VAT w tak niejasnych sytuacjach, jak tu przedstawiona, może przysporzyć podatnikom wiele problemów. Zachęcamy do skonsultowania się z naszymi ekspertami, którzy służą specjalistyczną wiedzą i wsparciem.

Julia Rucińska

Junior Tax Consultant

Skontaktuj się z nami

Anna Kołakowska

Tax Supervisor

Skontaktuj się z nami