Sejm uchwalił ustawę z dnia 27 listopada 2020 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw zawierającą:

• Pakiet rozwiązań w zakresie uproszczenia rozliczania podatku od towarów i usług – tzw. Pakiet Slim VAT (Simple Local And Modern VAT)
• Rozwiązania o charakterze doprecyzowującym i uzupełniającym w stosunku do niektórych obowiązujących przepisów w podatku od towarów i usług
• Zmiany w zakresie systemu zwrotu podatku podróżnym (TAX FREE).

SLIM VAT to pakiet uproszczeń mający być odpowiedzią na zgłaszane oczekiwania przedsiębiorców. Najważniejsze zmiany zawarte w ustawie dotyczące Slim VAT to:

• Zmiana zasad ujmowania faktur korygujących „in minus”
• Określenie zasad ujmowania faktur korygujących „in plus”
• Wydłużenie terminu do odliczenia VAT „na bieżąco” dla podatników rozliczających się miesięcznie
• Możliwość wyboru zasad przeliczania podstawy opodatkowania wyrażonej w walucie obcej na PLN
• Wydłużenie terminu wywozu towarów przy zaliczkach na poczet eksportu towarów
• Podwyższenie limitu dla prezentów małej wartości
• Możliwość odliczania VAT od usług noclegowych nabytych w celu ich odsprzedaży.

Zdecydowana większość wprowadzonych zmian zacznie obowiązywać od 1 stycznia 2021 r. (m.in. zmiany w zakresie TAX FREE mają wejść w życie 1 stycznia 2022 r.).

Zmiana zasad ujmowania faktur korygujących „in minus”

Wprowadzone rozwiązanie umożliwi sprzedawcy dokonanie obniżenia podstawy opodatkowania już w momencie wystawienia faktury korygującej pod warunkiem, że z posiadanej przez niego dokumentacji wynika, że uzgodnił z nabywcą warunki obniżenia podstawy opodatkowania dla dokonanej sprzedaży określone w fakturze korygującej i faktura korygująca jest zgodna z tą posiadaną dokumentacją. W przypadku gdy podatnik nie będzie posiadał dokumentacji w okresie, w którym wystawił fakturę korygującą, obniżenia podstawy opodatkowania dokona za ten okres rozliczeniowy, w którym dokumentację tę uzyska.

Zmiana zakłada, że przy wystawieniu faktury korygującej istotne będą faktyczne ustalenia między kontrahentami, a nie samo wystawienie faktury korygującej.

Przykład
Podatnik w lutym wystawi fakturę sprzedaży towarów. W marcu uzgodni z kontrahentem rabat dotyczący dokonanej sprzedaży, co potwierdzi posiadana przez niego dokumentacja. W kwietniu wystawi fakturę korygująca (in minus), która dotrze do kontrahenta w maju.
W tych okolicznościach sprzedawca fakturę korygującą powinien ująć w rozliczeniu za kwiecień.

Nabywca, w przypadku wystawienia przez jego kontrahenta faktury korygującej „in minus”, będzie obowiązany do zmniejszenia kwoty podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym warunki obniżenia podstawy opodatkowania dla dokonanej sprzedaży określone w fakturze korygującej zostały uzgodnione.

Oznacza to, że nie moment otrzymania faktury, a moment uzgodnienia warunków obniżenia podstawy opodatkowania determinuje obowiązek korekty VAT naliczonego przez nabywcę.

Przykład
Podatnik w lutym nabędzie towar. W marcu uzgodni z kontrahentem rabat dotyczący dokonanego zakupu, co potwierdzi posiadana przez niego dokumentacja. W marcu sprzedawca wystawi fakturę korygująca (in minus), która dotrze do nabywcy w kwietniu. Nabywca fakturę korygującą będzie ujmował w rozliczeniu marca.

Wątpliwości może budzić sposób określenia momentu uzgodnienia warunków obniżenia podstawy opodatkowania. Ustawodawca nie określił co konkretnie należy przez to rozumieć, a to niestety może prowadzić do sporów między podatnikami, a organami podatkowymi.

Warto dodać, że w uzasadnieniu do projektu ustawy określono, że jeśli podatnik nie będzie dysponował dokumentami innymi niż sama faktura korygująca to wystawiona faktura korygująca również będzie dokumentem, z którego będą wynikać nowe warunki transakcji (w przypadku możliwości potwierdzenia, że faktura została dostarczona do nabywcy).

Ustawodawca dodatkowo wskazał, że w przypadku faktur korygujących wystawionych przed dniem 1 stycznia 2021 r. zastosowanie znajdą przepisy ustawy o VAT w brzmieniu dotychczasowym.

W przypadku faktur korygujących wystawionych po dniu 31 grudnia 2020 r. w związku z obniżeniem podstawy opodatkowania lub w związku ze stwierdzeniem pomyłki na fakturze podatnicy w okresie do dnia 31 grudnia 2021 r. mogą stosować przepisy ustawy o VAT, w brzmieniu dotychczasowym, jeżeli wybór stosowania tych przepisów zostanie uzgodniony na piśmie pomiędzy dostawcą towarów lub świadczącym usługi, a ich nabywcą, przed wystawieniem pierwszej faktury korygującej w roku 2021 r.

Rezygnacja natomiast z wyboru, o którym mowa powyżej, może nastąpić nie wcześniej niż po upływie 3 miesięcy od końca miesiąca, w którym dokonano tego wyboru, pod warunkiem, że zostanie ona uzgodniona na piśmie pomiędzy dostawcą towarów lub świadczącym usługi, a ich nabywcą. Do faktur korygujących wystawionych po dniu rezygnacji z wyboru będą miały zastosowanie przepisy ustawy o VAT w nowym brzmieniu.

Określenie zasad ujmowania faktur korygujących „in plus”

Ustawa zakłada wprowadzenie do ustawy o podatku od towarów i usług zasad ujmowania faktur korygujących zwiększających podstawę opodatkowania. Do tej pory sposób dokonywania tego rodzaju korekt wynikał jedynie z wydanych interpretacji indywidualnych oraz orzecznictwa.

Moment ujmowania faktury korygującej „in plus” będzie zależny od przyczyny jej wystawienia:

• Jeżeli korekta spowodowana będzie przyczynami powstałymi już w momencie wystawienia faktury pierwotnej, to powinna zostać rozliczona w deklaracji podatkowej za okres, w którym została wykazana faktura pierwotna
• W sytuacji, gdy korekta będzie spowodowana przyczynami zaistniałymi po dokonaniu sprzedaży, korekta powinna być dokonana w deklaracji podatkowej za miesiąc, w którym wystawiono fakturę korygującą (w fakturze pierwotnej podatek należny został wykazany w prawidłowej wysokości, natomiast przyczyna korekty powstała później)
• Wykrycie błędu w fakturze pierwotnej, będzie skutkowało koniecznością zwiększenia podstawy opodatkowania w deklaracji podatkowej za okres, w którym została wykazana faktura pierwotna.

Wydłużenie terminu do odliczenia VAT „na bieżąco”

Wprowadzona zmiana umożliwi podatnikom rozliczającym się miesięcznie, którzy nie dokonali odliczenia VAT w pierwszym okresie rozliczeniowym (w którym przysługiwało to prawo), dokonanie tego odliczenia za jeden z trzech następnych okresów rozliczeniowych, a w przypadku podatnika rozliczającego się kwartalnie za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych.

Oznacza to, że zakładana zmiana wydłuży podatnikom rozliczającym się miesięcznie efektywnie czas na dokonanie odliczenia łącznie do 4 miesięcy. W stosunku do podatników rozliczających się kwartalnie rozwiązanie pozostanie bez zmian w stosunku do obowiązującego stanu prawnego.

Przykład
Podatnik rozliczający się miesięcznie otrzyma w marcu fakturę dokumentującą zakup towaru (dającą prawo do odliczenia VAT w dacie jej wystawienia).
Podatnik będzie miała prawo do odliczenia VAT z otrzymanej faktury w rozliczeniu marca, kwietnia, maja lub czerwca.

Przykład
Podatnik rozliczający się kwartalnie otrzyma w marcu fakturę dokumentującą zakup towaru (dającą prawo do odliczenia VAT w dacie jej wystawienia).
Podatnik będzie miała prawo do odliczenia VAT z otrzymanej faktury w rozliczeniu I, II lub III kwartału.

Możliwość wyboru zasad przeliczania podstawy opodatkowania wyrażonej w walucie obcej na PLN

Podatnicy będą mogli przyjmować do określenia podstawy opodatkowania wyrażonej w walucie obcej przeliczenie na złote zgodnie z zasadami przeliczania przychodu wynikającymi z przepisów o podatku dochodowym (obowiązującymi tego podatnika na potrzeby rozliczania dla danej transakcji).

Warto podkreślić, że podatnicy będą mieli prawo, a nie obowiązek, dokonywać przeliczenie podstawy opodatkowania wyrażonej w walucie obcej na złote według nowych zasad. Będą mogli również nadal stosować zasady określone w ustawy o podatku od towarów i usług.

Przykład
Podatnik VAT świadczący usługę budowlaną dla innego podatnika, będzie mógł stosować dwa różne kursy (dla VAT z dnia przed wystawieniem faktury, dla PIT/CIT z dnia przed wykonaniem usługi) lub będzie mógł ustalić jeden wspólny kurs walut do rozliczenia transakcji w VAT i PIT/CIT (z dnia przed wykonaniem usługi).

Po wyborze nowo przewidzianej opcji podatnicy będą obowiązani do jej stosowania przez co najmniej 12 kolejnych miesięcy licząc od początku miesiąca, w którym ją wybrali. W przypadku, gdy w okresie stosowania przez podatnika nowo przewidzianej opcjonalnej metody przeliczania, podatnik dokona transakcji niepodlegającej przeliczeniu zgodnie z zasadami stosowanymi w podatku dochodowym (np. WNT), będzie obowiązany do zastosowania dla tej transakcji dotychczasowych metod przeliczenia.

Wydłużenie terminu wywozu towarów przy zaliczkach na poczet eksportu towarów

Nowelizacja ustawy zakłada, iż otrzymanie zaliczki (całości lub części zapłaty) przed dokonaniem dostawy towarów będzie opodatkowane stawką 0% przewidzianą dla eksportu towarów, jeśli wywóz towarów nastąpi w terminie 6 miesięcy (a nie jak to jest obecnie jest w terminie 2 miesięcy), licząc od końca miesiąca, w którym podatnik otrzymał tę zaliczkę, oraz w tym terminie otrzyma dokument potwierdzający wywóz towaru poza terytorium Unii Europejskiej.

Przykład
W czerwcu podatnik otrzyma zaliczkę na poczet eksportu towarów, którą opodatkuje stawką 0%. Towar zostanie wywieziony z terytorium UE w grudniu tego samego roku (podatnik otrzyma dokument potwierdzający wywóz).
Podatnik nie utraci prawa do opodatkowania otrzymanej zaliczki na poczet eksportu towarów stawką 0%.

Podwyższenia limitu dla prezentów małej wartości

Uchwalone rozwiązanie przewiduje podwyższenie limitu dla prezentów małej wartości nieewidencjonowanych z 10 zł do 20 zł. Jest to związane ze zmianami cen artykułów promocyjnych.

Przykład
Podatnik będzie nieodpłatnie przekazywał kontrahentom pendrive-y z logiem swojej firmy w ramach akcji marketingowej. Wartość każdego pendrive-a będzie wynosić 19 zł.
Podatnik nie będzie zobowiązany naliczyć VAT z tytułu przekazania pendrive-ów, także gdy nie będzie prowadził ewidencji obdarowanych.

Możliwość odliczania VAT od usług noclegowych nabytych w celu ich odprzedaży

Wprowadzona zmiana umożliwi odliczanie VAT od usług noclegowych nabytych przez podatników, jednak wyłącznie w celu ich odprzedaży, czyli w celu przeniesienia jej na kolejnego nabywcę (w związku z tzw. refakturą usługi).

Pozostałe nabycie usług noclegowych, czyli w przypadku nabycia przez podatnika do celów jego działalności, nadal nie będzie generowało prawa do odliczenia. Wprowadzane rozwiązanie nie będzie dotyczyć również usług noclegowych rozliczanych obligatoryjnie w systemie VAT-marża, w tym także zakupu i odsprzedaży pakietów turystycznych.

Przykład
Podatnik nabył usługę noclegową. W związku z tym, że z usługi tej będzie korzystał jego kontrahent, podatnik refakturował zakupioną usługę na kontrahenta.
Podatnik będzie miał prawo do odliczenia VAT z faktury dokumentującej nabycie usługi noclegowej.

Pozostałe zmiany przewidziane w projekcie ustawy

Dodatkowo w opisywanej ustawie zawarto m.in.:

• Możliwość uzyskania wiążącej informacji stawkowej (WIS) dla towarów identyfikowanych według PKWiU (np. z załącznika nr 15), a nie jak do tej pory tylko według CN
• Wyłączenie możliwości wydania WIS w przypadku spraw, dla których toczy się m.in. kontrola podatkowa lub postępowanie podatkowe oraz zostały rozstrzygnięte w decyzji lub postanowieniu
• Okres obowiązywania WIS, który będzie wynosić 5 lat od dnia wydania
• Doprecyzowanie przepisów dotyczących obowiązkowego mechanizmu podzielonej płatności oraz poszerzenie wyłączenia stosowania mechanizmu podzielonej płatności o potrącenia pozakodeksowe (np. w przypadku nettingu)
• Nowy załącznik nr 15 do ustawy o VAT spowodowany przejściem identyfikowania towarów wymienionych w tym załączniku z PKWiU 2008 na PKWiU 2015
• Wprowadzenie możliwości dokonywania płatności z rachunku VAT kwoty odpowiadającej kwocie podatku z tytułu importu towarów oraz należności celnych na rzecz agencji celnych
• Umożliwienie złożenia wniosku o uwolnienie środków z Rachunku VAT przez podmioty niebędące podatnikami podatku VAT (np. podmioty nieposiadające w Polsce siedziby ani stałego miejsca prowadzenia działalności)
• Możliwość składania deklaracji VAT kwartalnych dla podatników dokonujących świadczenia usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT, niezależnie od miesięcznej wielkości sprzedaży
• Zmiany w zakresie TAX FREE (mające na celu wprowadzenie elektronicznego obiegu dokumentów TAX FREE oraz elektronicznego potwierdzania wywozu towarów)
• Obowiązek stosowania kas online dla sprzedawców dokonujących dostawy towarów w systemie zwrotu podatku podróżnym (TAX FREE).