Niniejszy artykuł ma na celu przybliżenie przedsiębiorcom prowadzącym działalność gospodarczą w Polsce najważniejszych informacji i obowiązków związanych z rejestrem BDO. Odpowiemy na wątpliwości związane z działalnością tego Rejestru oraz z potrzebą dokonania rejestracji firmy w rejestrze BDO. Artykuł przybliży Państwu tematykę związaną z gospodarką odpadami i nie tylko.

Sytuacja polityczna oraz zmiany klimatyczne i ich wpływ na wytwarzanie odpadów

Na świecie od wielu lat obserwuje się wzrost zainteresowania ochroną klimatu i środowiska. Unia Europejska przygląda się tendencjom światowym i staje się niejako pionierem rozwiązań, które mają wesprzeć Europejczyków. Działania Unii skupiają się w tym zakresie na mobilizacji Państw członkowskich i ich obywateli w kierunku wdrażania takich rozwiązań, które prowadzić mają do ograniczenia emisji spalin i szerokorozumianej degradacji środowiska. Wobec naglących wyzwań, przed którymi stoi obecnie Europa i świat, na wysokim szczeblu centralnym Unii podjęto decyzję o wdrożeniu różnorakich regulacji mających zaprowadzić porządek w kwestii wytwarzania i gospodarowania odpadami. Tym samym w Polsce przepisy dotyczące gospodarki odpadami opierają się głównie na prawodawstwie Unii Europejskiej. Kluczowym aktem prawnym jest ustawa o odpadach z 2012 roku, która implementuje dyrektywę 2008/98/WE w sprawie odpadów (zmieniona dyrektywa ramowa).

Wpływ przepisów Unijnych i krajowych na polskich przedsiębiorców

Prawidłowe gospodarowanie odpadami to jedno z kluczowych wyzwań, przed którymi stoją współcześni przedsiębiorcy. Obowiązki te wynikają nie tylko z rosnącej świadomości ekologicznej, ale również z wymogów ustawowych. Jednym z głównych narzędzi administracyjnych pozwalających państwu monitorować i kontrolować gospodarkę odpadami jest Baza danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami, czyli BDO. Obowiązek rejestracji w BDO oraz prowadzenia odpowiedniej dokumentacji dotyczy tysięcy przedsiębiorców, nierzadko nieświadomych istnienia tych wymogów.

W związku z powyższym wyjaśniamy, kogo dotyczy obowiązek rejestracji w systemie BDO, jakie obowiązki się z tym wiążą, jakie mogą wystąpić konsekwencje ich niedopełnienia oraz w jaki sposób nasza kancelaria może wesprzeć Państwa firmę w zapewnieniu zgodności z obowiązującymi przepisami.

Czym jest BDO i jaka jest jego funkcja?

BDO to ogólnopolska, elektroniczna baza danych, której głównym celem jest kontrola i monitorowanie gospodarki odpadami. Została utworzona na podstawie ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz.U. z 2023 r., poz. 1587 z późn. zm.). System ma na celu eliminację nielegalnego pozbywania się odpadów, poprawę przejrzystości rynku odpadowego i wspieranie obiegu zamkniętego.

BDO składa się z kilku modułów, m.in.:

• Rejestr BDO
• Moduł ewidencji odpadów
• Moduł sprawozdawczości
• Moduł zarządzania kontem podmiotu.

Kto jest zobowiązany do rejestracji w BDO?

Obowiązek rejestracji w BDO dotyczy nie tylko podmiotów typowo zajmujących się odpadami, lecz także wielu przedsiębiorstw z pozoru niezwiązanych z gospodarką odpadami. Rejestracji muszą dokonać m.in.:

• wytwórcy odpadów niebędący osobami fizycznymi (np. firmy budowlane, warsztaty samochodowe, zakłady produkcyjne)
• podmioty wprowadzające na rynek krajowy produkty w opakowaniach
• importerzy i producenci sprzętu elektrycznego i elektronicznego
• firmy sprowadzające opony, baterie, akumulatory
• sklepy internetowe sprowadzające towary z zagranicy
• podmioty wprowadzające do obrotu torby foliowe.

Wszystkie te podmioty, w zakresie w jakim wprowadzają do obrotu odpady, są zobowiązane do rejestru BDO oraz rozliczania się z wytwarzanych odpadów.

Jakie produkty i ich pochodne powinny zostać sklasyfikowane jako odpad?

W tym miejscu, niezbędnym jest odpowiedzenie na pytanie czym jest odpad. Jednoznaczna ocena tego zagadnienia nie jest sprawą oczywistą i każdy przypadek wymaga odrębnej weryfikacji i analizy, jednakże kierując się polskim ustawodawstwem w tym zakresie (Ustawa o odpadach – art. 3 ust. 1 pkt 6), należy wskazać, że:

odpadem jest każda substancja lub przedmiot, których posiadacz pozbywa się, zamierza się pozbyć lub do ich pozbycia się jest obowiązany.

W praktyce oznacza to, że nawet pozornie niegroźne lub codzienne materiały mogą zostać zakwalifikowane jako odpady, jeżeli nie są już wykorzystywane i mają zostać usunięte.

Przykłady typowych odpadów powstających przy prowadzeniu działalności gospodarczej:

• zużyty olej silnikowy (warsztaty samochodowe)
• opakowania po chemikaliach (produkcja i logistyka)
• zużyte tonery i sprzęt elektroniczny (biura)
• złom metalowy i opiłki (zakłady przemysłowe)
• resztki materiałów budowlanych (firmy budowlane).

Ocena, czy dana substancja jest odpadem, ma kluczowe znaczenie dla określenia obowiązków firmy wobec rejestru BDO.

Obowiązki wynikające z wpisu do rejestru BDO

Sam wpis do rejestru BDO to dopiero początek. Podmioty zarejestrowane muszą:

• prowadzić bieżącą ewidencję odpadów (elektroniczne karty przekazania odpadów – KPO)
• przekazywać odpady jedynie podmiotom posiadającym stosowne zezwolenia
• sporządzać i składać roczne sprawozdania dotyczące gospodarowania odpadami
• przestrzegać przepisów dotyczących oznaczania, przechowywania i transportu odpadów
• przechowywać dokumentację przez okres co najmniej 5 lat.

Kary i sankcje za nieprzestrzeganie obowiązków związanych z BDO

Za naruszenie przepisów dotyczących BDO ustawodawca przewidział dotkliwe sankcje:

• grzywny za brak wpisu do rejestru BDO: od kilku do nawet 1 000 000 zł
• mandaty karne wystawiane przez Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony Środowiska
• wstrzymanie działalności gospodarczej (np. zakaz produkcji)
• postępowania administracyjne i karno-skarbowe
• odpowiedzialność osobista członków zarządu spółek.

Rejestracja w BDO krok po kroku

Wybór firmy gospodarującej odpadami

Nie wystarczy tylko przekazać odpady. Trzeba to zrobić zgodnie z prawem:

• sprawdź, czy firma posiada wymagane decyzje: zezwolenia na zbieranie, transport i przetwarzanie odpadów
• zawrzyj umowę w formie pisemnej
• upewnij się, że odpady trafią do miejsca przetwarzania, a nie zostaną porzucone (“dzikie wysypiska”)
• archiwizuj wszystkie karty przekazania odpadów i potwierdzenia przekazania odpadów.

Podsumowanie

Obowiązki związane z BDO są złożone, zmienne i często niedostrzegane przez przedsiębiorców do czasu kontroli lub wezwania z urzędu. Zachęcamy Państwa do skontaktowania się z naszą kancelarią w celu dokonania analizy Państwa działalności pod kątem obowiązków związanych z rejestrem BDO. Zachęcamy Państwa do skorzystania z przygotowanej przez nas checklisty pozwalającej stwierdzić wstępnie czy obowiązki związane z BDO dotyczą również Państwa firmy.

Pobierz darmową checklistę

Jak możemy pomóc? Zakres wsparcia kancelarii Accace Legal

Nasza kancelaria specjalizuje się w doradztwie środowiskowym dla przedsiębiorców.

Oferujemy:

• audyt obowiązków środowiskowych i analiza konieczności rejestracji w BDO
• sporządzanie i składanie wniosków rejestrowych
• bieżące prowadzenie ewidencji i sprawozdawczości
• reprezentację w kontrolach WIOŚ i postępowaniach administracyjnych
• wsparcie w wyborze firmy odbierającej odpady oraz negocjację umów.

Dzięki naszemu wsparciu mają Państwo pewność, że działalność jest prowadzona zgodnie z obowiązującym prawem.