22 maja 2023 roku weszły w życie przepisy dotyczący Fundacji rodzinnych. Już w pierwszych dniach obowiązywania przepisów powstały pierwsze podmioty tego typu. Pokazuje to jak bardzo interesujące jest rozwiązanie wprowadzone przez Ustawodawcę.

Od momentu uchwalenia pierwszej wersji ustawy o fundacjach rodzinnych instytucja ta wzbudza ogromne zainteresowanie nie tylko ze strony przedsiębiorców, ale również doradców podatkowych. Jest to bardzo ciekawe i korzystne rozwiązanie (również podatkowo), jednak jego celem nie jest jedynie optymalizacja obciążeń publicznoprawnych. Rozpatrywanie fundacji w tym kontekście spowodowało pierwszą nowelizację przepisów mającą ograniczyć niepożądane wykorzystywanie omawianego podmiotu.

Poniżej przedstawiamy najważniejsze zmiany w ustawie o fundacji rodzinnej, jakie wprowadzono po uchwaleniu ustawy, a przez rozpoczęciem jej obowiązywania.

Tekst ten wraz z poprzednim kompleksowym omówieniem instytucji fundacji rodzinnej (dostępnym TUTAJ) pozwoli na kompleksowe poznanie tematu.

Ze swojej strony z przyjemnością pomożemy Państwu nie tylko w założeniu fundacji rodzinnej, ale również w przygotowaniu statusu dopasowanego do Państwa potrzeb. Pozwoli to na zabezpieczenie majątku rodzinnego na pokolenia oraz zgodne z założeniami ustawy wykorzystanie możliwości jakie daje ustawa o fundacji rodzinnej.

Główne założenia fundacji rodzinnej

Na początku należy przypomnieć, że celem fundacji rodzinnej jest gromadzenie mienia, zarządzanie nim w interesie beneficjentów oraz spełniania świadczeń na rzecz beneficjentów. Fundacja rodzinna ma więc zabezpieczać majątek rodzinny, zagwarantować ciągłość prowadzonego biznesu na pokolenia oraz zagwarantować środki określonym beneficjentom.

Zmiany w ustawie o fundacji rodzinnej

Zmiany w ustawie o fundacji rodzinnej wprowadziła ustawa z dnia 14 kwietnia 2023 r. o zmianie ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, ustawy o obligacjach, ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji oraz niektórych innych ustaw.

Poniżej omawiamy najważniejsze z wprowadzonych regulacji.

Fundacja rodzinna i estoński CIT

Nowelizacja ustawy zezwoliła w pewnym stopniu na łączenie fundacji rodzinnych i spółek korzystających z tzw. estońskiego CIT-u.

Fundatorzy i beneficjenci fundacji rodzinnej mogą być wspólnikami w spółkach korzystających z tzw. estońskiego CIT-u. Należy jednak podkreślić, że na ten moment sama fundacja rodzinna nie może być wspólnikiem spółki korzystającej z tzw. estońskiego CIT-u.

Stawka podatki PIT 10% dla beneficjentów fundacji rodzinnej z I i II grupy podatkowej

Ustawodawca dodał kolejną stawkę PIT dla beneficjentów fundacji rodzinnej. Przypomnijmy, że świadczenia otrzymane z fundacji rodzinnej przez fundatora i beneficjentów z tzw. „grupy zerowej” (małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę) są zwolnione z opodatkowania podatkiem PIT.

Nowa 10% stawka podatku wystąpi w przypadku otrzymania świadczenie przez beneficjenta fundacji rodzinnej z I lub II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Do grupy I podatkowej zalicza się: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów;

Do grupy II podatkowej zalicza się: zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych.

W przypadku wypłaty świadczeń dla pozostałych osób ma zastosowanie 15% stawka podatku PIT.

Na koniec należy wspomnieć, że jeżeli fundacja rodzinna zostanie założona przez dwie (lub więcej) rodziny to powyższe preferencje podatkowe (zwolnienie lub 10% stawka podatku) mają zastosowanie do części świadczeń otrzymanych przez beneficjenta odpowiadającej wkładowi spokrewnionego z beneficjentem fundatora.

Opodatkowanie części przychodów fundacji rodzinnych z najmu i dzierżawy

Fundacje rodzinne mogą prowadzić działalność gospodarczą w zakresie m.in. najmu, dzierżawy lub udostępniania mienia do korzystania na innej podstawie. Co do zasady tego typu przychody osiągane przez fundację rodzinną są zwolnione z opodatkowania podatkiem CIT.

Na zasadzie wyjątku opodatkowane 19% stawka podatku CIT będą przychody z najmu i dzierżawy, której przedmiotem jest przedsiębiorstwo, zorganizowana część przedsiębiorstwa lub składniki majątku służące prowadzeniu działalności gospodarczej przez fundatora, beneficjenta lub podmioty z nimi powiązane (wystarczy 5% udziałów, aby spełnić warunek powiązania).

Przepis ten jest odpowiedzią ustawodawcy na pojawiające się pomysły wykorzystania fundacji rodzinnej tylko do celów optymalizacji podatkowej.

Opodatkowanie ukrytych zysków fundacji rodzinnych

Wprowadzenie opodatkowania ukrytych zysków również ma zapobiegać wykorzystywania fundacji rodzinnych jedynie do celów optymalizacyjnych.

W przypadku wypłaty świadczeń w postaci ukrytych zysków fundacja rodzinna będzie zobowiązana do zapłaty podatku CIT w wysokości 15%.

Świadczeniami w postaci ukrytych zysków są:

• odsetki, prowizje, wynagrodzenia i inne opłaty od jakiegokolwiek rodzaju pożyczki udzielonej fundacji rodzinnej przez beneficjenta, fundatora lub podmiot powiązany z beneficjentem, fundatorem lub fundacją rodzinną;
• darowizny lub inne nieodpłatne lub częściowo odpłatne świadczenia, inne niż świadczenia, o których mowa w art. 2 ust. 2 ustawy o fundacji rodzinnej, przekazane, bezpośrednio lub pośrednio, na rzecz beneficjenta, fundatora, podmiotu powiązanego z beneficjentem, fundatorem lub fundacją rodzinną;
• świadczenia na rzecz beneficjenta, fundatora lub podmiotu powiązanego z beneficjentem, fundatorem lub fundacją rodzinną z tytułu:
  1. usług doradczych, księgowych, badania rynku, usług prawnych, usług reklamowych, zarządzania i kontroli, przetwarzania danych, usług rekrutacji pracowników i pozyskiwania personelu, gwarancji i poręczeń oraz świadczeń o podobnym charakterze,
  2. wszelkiego rodzaju opłat i należności za korzystanie lub prawo do korzystania z praw lub wartości, o których mowa w art. 16b ust. 1 pkt 4-7;
• różnicę między wartością rynkową transakcji a ustaloną ceną tej transakcji – w przypadku transakcji między fundacją rodzinną a beneficjentem, fundatorem, podmiotem powiązanym z beneficjentem, fundatorem lub fundacją rodzinną;
• pożyczkę udzieloną przez fundację rodzinną beneficjentowi w tej części, która podlegała zwrotowi w danym roku podatkowym i nie została zwrócona do dnia upływu terminu złożenia deklaracji podatkowej za ten rok podatkowy;
• pożyczkę udzieloną przez fundację rodzinną beneficjentowi na okres co najmniej 10 lat albo na okres krótszy niż 10 lat, jeżeli ostateczny termin obowiązywania umowy wyniósł co najmniej 10 lat.

Finansowanie udzielone przez fundacje rodzinne bez limitu 3 mln zł dla kosztów finansowania dłużnego

Do finansowania udzielonego, bezpośrednio jak i pośrednio, przez fundacje rodzinne nie będzie miał zastosowania limit 3 mln zł przy ustalaniu kosztów finansowania dłużnego stanowiących koszty podatkowe.

Oznacza to, że w przypadku finansowania udzielonego przez fundacje rodzinne każdorazowo będzie należało liczyć limit kosztów finansowania dłużnego stanowiących koszty podatkowe z użyciem współczynnika 30% podatkowego EBITDA.

Brak zwolnienie z CIT dla fundacji rodzinnych w organizacji ponad 6 miesięcy

Ustawodawca wprowadził przepis stanowiący, że fundacja rodzinna utraci prawo do zwolnienia z podatku CIT w całości, jeśli nie zostanie wpisana do rejestru w przeciągu 6 miesięcy od daty jej powstania. W takim wypadku będzie miała zastosowanie standardowa stawka 19% CIT.

To kolejny przepis zapobiegający zakładaniu fundacji rodzinnych jedynie z celu osiągnięcia korzyści podatkowych.

Na koniec należy podkreślić, że omawiane powyżej zmiany mają na celu m.in. przeciwdziałać wykorzystywaniu fundacji rodzinnej jedynie z celach optymalizacji podatkowej. Nie zmienia to jednak faktu, że nadal fundacja rodzinna to bardzo ciekawa instytucja, która może pomóc pomnażać majątek rodzinny, zabezpieczyć go i przekazać ustalonym przez fundatora beneficjentom na korzystnych pod względem podatkowym zasadach.

Źródło: Ustawa z dnia 14 kwietnia 2023 r. o zmianie ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, ustawy o obligacjach, ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji oraz niektórych innych ustaw.

Marcin Szczerbiński

Senior Tax Consultant

Skontaktuj się z nami