Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 4 lipca 2023 r. sygn. SK 14/21 orzekł, że definicja budowli wynikająca z ustawy o podatkach i opłatach lokalnych jest niezgodna z Konstytucją.

Zarys Sprawy

Skargę konstytucyjną wniosła spółka będąca właścicielem silosów. Aktualnie organy podatkowe traktują je jako budowle w rozumieniu ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, ale właściciele i posiadacze silosów chcą, by były one zaliczane do budynków. Oznaczałoby to znacznie niższe opodatkowanie, mierzone powierzchnią, a nie wartością takiego obiektu.

Przez lata sądy administracyjne orzekały głównie na niekorzyść podatników. W orzecznictwie przyjmuje się tezę, że obiekt może być traktowany jako budynek tylko wtedy, gdy “jego funkcje, wyposażenie, przeznaczenie i możliwość użytkowania nie wykraczają poza określone elementy budynku”.

Zdaniem Spółki argumentacja taka jest sprzeczna z konstytucyjnymi zasadami równości, gdyż obiekt budowlany nie może być traktowany odmiennie, gdy posiada lub nie posiada dodatkowego wyposażenia.Problem klasyfikacji obiektu jako budowli czy budynku ma długą i bogatą historię. Był przedmiotem licznych sporów, tematyką znacznie wykraczających poza wskazane silosy.

Zgodnie z obecną definicją zawartą w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych budowla to obiekt budowlany w rozumieniu przepisów Prawa budowlanego niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, a także urządzenie budowlane w rozumieniu przepisów prawa budowlanego związane z obiektem budowlanym, które zapewnia możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem.

Natomiast budynek to obiekt budowlany w rozumieniu przepisów Prawa budowlanego, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach.

Rozstrzygnięcie

W wyroku SK 14/21 Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że zawarta w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych definicja budowli jest niezgodna z zasadą wyłączności ustawy w prawie podatkowym wynikającą z art. 84 oraz zasadą określoności przepisów podatkowych wyrażoną w art. 217 Konstytucji.

Zdaniem Trybunału elementy konstrukcji podatku wymienione w art. 217 Konstytucji, a w szczególności przedmiot opodatkowania, muszą wynikać z ustawy i być uregulowane na tyle szczegółowo, aby podatnik posiadał wiedzę, czy ustawa nakłada na niego obowiązek podatkowy.  Konstytucja wymaga, aby przepisy podatkowe były jednoznacznie i precyzyjnie określone.

Tymczasem art. 1a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych aż dwukrotnie odsyła do przepisów Prawa budowlanego. Nie jest też jasne, czy odnosi się wyłącznie do ustawy, czy również do rozporządzeń zaliczanych do Prawa budowlanego.

Ponadto Trybunał wskazał, że niedopuszczalne jest regulowanie w ustawie niepodatkowej, jaką jest Prawo budowlane, zakresu opodatkowania podatkiem od nieruchomości. A jednocześnie definicja budowli w obecnym brzmieniu nie pozwala na ustalenie na podstawie samych przepisów ustawy podatkowej jaką jest ustawa o podatkach i opłatach lokalnych, czy obiekty należące do podatnika stanowią budowle podlegające opodatkowaniu tym podatkiem.

Skutki

Zgodnie z treścią orzeczenia, art. 1a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych utraci moc obowiązującą po upływie 18 miesięcy od dnia ogłoszenia, czyli w 2025 roku. Tym samym do tego czasu ustawodawca na nowo powinien wprowadzić przepisy w tym zakresie.

Co istotne, w ustnym uzasadnieniu wyroku Trybunał wskazał, że dotychczasowe decyzje wydane na podstawie niekonstytucyjnego przepisu pozostają w mocy.

Należy zaznaczyć, że orzeczenie to z pewnością będzie miało istotny wpływ na dalsze gruntowne zmiany w podatku od nieruchomości, które były konieczne ze względu na liczne spory dotyczące tego zagadnienia. Ustawodawca otrzymał 18 miesięcy na sformułowanie nowej definicji budowli. Ponadto, będzie on zmuszony zmodyfikować definicję budynku, gdyż ta również została uznana przez TK za podobnie wadliwą jak definicja budowli. Niekonstytucyjność definicji budynku i budowli może być podstawą do wznowienia postępowania.

Z uwagi na to, że jego pisemne uzasadnienie nie jest jeszcze dostępne, nie sposób dziś precyzyjnie ocenić, jak wyrok ten wpłynie na bieżące kwestie opodatkowania budowli (lub budynków). Istnieje prawdopodobieństwo, że sądy administracyjne wezmą pod uwagę tezy wynikające z przywołanego wyroku.

Z drugiej strony, samo odroczenie wejścia w życie nie zmienia faktu, że obecne przepisy zostały uznane za niekonstytucyjne.

Źródło: https://trybunal.gov.pl/postepowanie-i-orzeczenia/wyroki/art/12337-definicja-legalna-budowli-na-potrzeby-podatku-od-nieruchomosci

Klaudia Bielecka

Senior Tax Consultant

Skontaktuj się z nami