W Polsce coraz większą popularnością cieszy się temat czterodniowego tygodnia pracy, inspirowany praktykami niektórych krajów Europy Zachodniej. Zainteresowanie tą kwestią wyrażają zarówno pracownicy, jak i pracodawcy, co stawia przed nimi nowe wyzwania. Mamy już za sobą pierwszą próbę dostosowania przepisów prawa pracy do tych oczekiwań poprzez ubiegłoroczny poselski projekt zmian w prawie pracy. Skupiał się on na obniżeniu tygodniowej normy czasu pracy do 35 godzin, jednak ostatecznie nie wszedł w życie.Obecny rząd również zamierza podjąć się analizy możliwości wprowadzenia zmian w prawie pracy, które umożliwią wprowadzenie czterodniowego tygodnia pracy. Zgodnie z planami rządu, zmiany te mogłyby wiązać się ze skróceniem tygodniowego wymiaru czasu pracy z 40 godzin do 35 godzin, przy zachowaniu zasad naliczana pełnoetatowego wynagrodzenia. Jednak przed podjęciem ostatecznej decyzji w tej sprawie, rząd w pierwszej kolejności planuje dokładnie przeanalizować skutki planowanych zmian na gospodarkę.

Czterodniowy tydzień pracy – możliwości zastosowania w ramach dostępnych systemów czasu pracy w Kodeksie pracy

Wielu pracowników i pracodawców może nie zdawać sobie sprawy, że już teraz istnieje możliwość wprowadzenia zmian w organizacji czasu pracy, pozwalających na stosowanie czterodniowego tygodnia pracy. Dzięki obecnym przepisom Kodeksu pracy oraz dostępnym systemom czasu pracy, można zgodnie z prawem zaplanować czas pracy w taki sposób, aby wykonywać ją jedynie przez cztery dni w tygodniu.

Przytaczane możliwości obejmują następujące systemy czasu pracy:

Równoważny system czasu pracy

W ramach tego systemu pracodawca może wydłużyć dzienną normę godzin pracy do 12 godzin, rekompensując dłuższy czas pracy w jednym dniu, poprzez skrócenie go w innych dniach lub zapewniając dodatkowy dzień wolny w zasadniczo miesięcznym okresie rozliczeniowym. Należy przy tym pamiętać, że z uwagi na możliwość wydłużania i skracania godzin pracy w dane dni przy równoważnym systemie czasu pracy wymagane jest przygotowywanie do niego harmonogramów czasu pracy. Dzięki nim pracownicy dowiadują się z wyprzedzeniem, jaki będą mieli plan pracy na dany miesiąc. Istotną wadą tego systemu czasu pracy, jest natomiast ograniczenie możliwości jego wprowadzenia tylko do prac, których rodzaj lub organizacja uzasadniają jego stosowanie.

System skróconego tygodnia pracy

System skróconego tygodnia pracy pozwala na skrócenie liczby dni pracy w tygodniu, przy jednoczesnym wydłużeniu liczby godzin pracy w pozostałych dniach. W efekcie ostatecznie jego zastosowanie będzie dość podobne do równoważnego systemu czasu pracy. Znaczącą różnicą, która odróżnia go jednak od równoważnego systemu czasu pracy, jest to że można go zastosować jedynie na indywidualny pisemny wniosek pracownika.

Zadaniowy system czasu pracy

W ramach tego systemu, pracownik ma swobodę w organizacji czasu pracy w celu realizacji zadań wyznaczonych przez pracodawcę, przy jednoczesnym zachowaniu standardowego wymiaru czasu pracy. Dzięki odpowiedniemu zarządzaniu wykonywaniem zadań pracownik ma możliwość zoptymalizowania swojego planu realizacji zadań w taki sposób, aby pracować tylko przez cztery dni w tygodniu. W zadaniowym systemie czasu pracy istnieje jednak duże ograniczenie – aby móc w tym przypadku skorzystać z 4-dniowego tygodnia pracy, rodzaj, miejsce pracy lub jej organizacja muszą uzasadniać skorzystanie z zadaniowego systemu czasu pracy.

Ograniczenia w wydłużaniu dziennych norm czasu pracy u niektórych grup pracowników

Do równoważnego systemu czasu pracy i systemu skróconego tygodnia pracy ustawodawca nałożył dodatkowe ograniczenia. Nie pozwalają one na przekroczenie ośmiogodzinnej dziennej normy czasu pracy niektórych pracowników. Dotyczy to następujących grup pracowników:

• na stanowiskach pracy, w których występują przekroczenia norm stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia
• pracownic w ciąży
• pracowników opiekujących się dzieckiem do ukończenia przez nie 4. roku życia, bez ich zgody.

Indywidualny rozkład czasu pracy

W ramach wskazanych powyżej systemów czasu pracy pracownik może złożyć pisemny wniosek o ustalenie indywidualnego rozkładu czasu pracy, który umożliwi mu pracę przez cztery dni w tygodniu. Mowa tutaj o przypadkach, gdy w danej grupie pracowniczej zastosowane zostały inne rozkłady czasu pracy, uniemożliwiające pracę wyłącznie przez cztery dni w tygodniu. Wówczas pracownik ma możliwość porozumieć się indywidualnie z pracodawcą i ustalić taki rozkład, który mu to umożliwi.

Wsparcie ze strony Accace

Wykorzystując przedstawione powyżej systemy czasu pracy, można z powodzeniem wprowadzić 4-dniowy tydzień pracy bez konieczności zmniejszania wymiaru czasu pracy pracowników. Jeśli rozważają Państwo wdrożenie takiej organizacji czasu pracy, zachęcamy do skontaktowania się z naszym zespołem ekspertów prawa pracy, którzy chętnie udzielą odpowiedzi na pytania z nim związane.

Jakub Czerski

Senior Tax Manager

Skontaktuj się z nami

Agnieszka Samborska

Legal Adviser

Skontaktuj się z nami