23 lipca 2024 Trybunał Konstytucyjny (TK) orzekł, że przepisy nakładające na doradców podatkowych obowiązek raportowania schematów podatkowych (MDR) są częściowo niezgodne z Konstytucją (sygn. akt K 13/20).

Przyczyny kontrowersji wokół raportowania schematów podatkowych

Przepisy dotyczące raportowania schematów podatkowych obowiązują od 1 stycznia 2019 roku. W polskim systemie prawnym stanowią implementację unijnej Dyrektywy Rady UE 2018/822 z 25 maja 2018 roku, która nazywana jest dyrektywą DAC6. Z założenia regulacja miała na celu pozyskiwać informacje dotyczące agresywnej optymalizacji podatkowej i zapobiegać unikaniu opodatkowania. Jednakże od samego momentu wejścia w życie przepisy budziły kontrowersje w środowisku doradców podatkowych. W tym samym roku Krajowa Izba Doradców Podatkowych złożyła skargę na regulacje do Trybunału Konstytucyjnego. Według samorządu doradców podatkowych przepisy dotyczące zwolnienia doradcy podatkowego z obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej przy raportowaniu schematów podatkowych były sprzeczne z polską ustawą zasadniczą.

Raportowanie schematów podatkowych – wyrok Trybunału Konstytucyjnego

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że niekonstytucyjne są przepisy dotyczące obowiązku przekazywania informacji o schemacie podatkowym przez doradcę podatkowego, które nie określają w dostateczny sposób przesłanek i trybu wyłączenia lub zwolnienia z obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej. Trybunał Konstytucyjny stwierdził również, że niekonstytucyjny jest przepis dotyczący obowiązku promotora (doradcy podatkowego) do przekazania szefowi Krajowej Administracji Skarbowej informacji o schemacie podatkowym innym niż transgraniczny, który został wdrożony przed wejściem w życie przepisów o schematach podatkowych. Trybunał Konstytucyjny wskazał, że przepisy są niezgodne z artykułem 2 Konstytucji RP, który mówi o zasadzie określoności prawa, a także niezgodne z art. 17 Konstytucji, który mówi o działalności w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony.

Rozbieżności między wyrokami TK i TSUE w zakresie tajemnicy zawodowej

Należy jednak wskazać, że Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) w wyroku z 29 lipca 2024 roku (sygn. C-623/22) odpowiedział na pytanie belgijskiego trybunału konstytucyjnego i stwierdził, że krajowe belgijskie przepisy DAC6 dotyczące tajemnicy zawodowej oraz powiadamiania innych pośredników są zgodne z przepisami europejskiej Karty praw podstawowych. TSUE przywołał swoje stanowisko wyrażone w wyroku (C-694/20), w którym stwierdził, że obowiązek informowania innych pośredników przez adwokata, który zobowiązany jest do zachowania tajemnicy zawodowej, jest nieważny w świetle Karty praw podstawowych Unii Europejskiej, ale dotyczy tylko osób, które wykonują działalność prawnika w państwie członkowskim, tj. Adwokat i Radca Prawny w Polsce, i nie można rozszerzać tego katalogu osób.

Dodatkowo TSUE stwierdził, że badanie aspektów wskazanych przez skarżących dotyczących uznania dyrektywy DAC6 w całości za nieważną w świetle unijnych regulacji, nie wykazało niczego, co mogłoby mieć wpływ na jej ważność w świetle zasady pewności prawa, zasady legalności w prawie karnym Karty praw podstawowych oraz zasady prawa do poszanowania życia prywatnego zagwarantowanego w Kracie praw podstawowych.

Skutki wyroku Trybunału Konstytucyjnego

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego jeszcze nie wszedł w życie, ponieważ nie został opublikowany i ze względów politycznych nie wiadomo, kiedy to nastąpi. Brak urzędowej publikacji orzeczenia Trybunału uniemożliwia zmianę ostatecznego rozstrzygnięcia wydanego przez sąd lub organ administracji publicznej na podstawie przepisu uznanego mocą tego orzeczenia za niekonstytucyjny. Należy również zaznaczyć, że doradcy podatkowi będą związani przepisem uznanym za niekonstytucyjny aż do jego utraty mocy obowiązującej na skutek publikacji orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego w odpowiednim dzienniku urzędowym.

Wsparcie Accace

W przypadku jakichkolwiek pytań lub wątpliwości w związku z wyżej opisanym wyrokiem lub MDR, służymy Państwu pomocą i zachęcamy do kontaktu.

Źródło: https://trybunal.gov.pl/s/k-13-20

Mateusz Ćwiek

Intern in tax department

Skontaktuj się z nami

Marcin Szczerbiński

Senior Tax Consultant

Skontaktuj się z nami

Jakub Czerski

Senior Tax Manager

Skontaktuj się z nami