Przepisy dotyczące tzw. estońskiego CIT, czyli inaczej ryczałtu od dochodów spółek, zaczęły obowiązywać w Polsce od stycznia 2021 roku, wprowadzając nową formę rozliczenia podatkowego. Główną ideą tego podejścia jest przesunięcie momentu opodatkowania na czas wypłaty zysków z przedsiębiorstwa.

W tradycyjnym podatku dochodowym od osób prawnych (CIT), dochód stanowi różnica między przychodami podatkowymi, a kosztami uzyskania przychodu. W przypadku estońskiego CIT, opodatkowane są inne zdarzenia biznesowe, rozumiane jako wypłata wypracowanego zysku.

Dodatkowo, stawki podatku różnią się od klasycznego CIT. W przypadku estońskiego CIT, stawka wynosi 20% lub 10% dla małych podatników i nowo rozpoczynających działalność gospodarczą.

Od 1 stycznia 2023 roku katalog podmiotów, które mogą skorzystać z estońskiego CIT, został rozszerzony. Obecnie, korzystać mogą spółki z o.o., spółki akcyjne, proste spółki akcyjne, spółki komandytowe oraz spółki komandytowo-akcyjne.

W trakcie obowiązywania przepisów pojawiały się jednak spore wątpliwości związane z nową opcją opodatkowania. W poniższym artykule prezentujemy najważniejsze kwestie, które w ostatnim czasie były przedmiotem zainteresowania podatników i rozstrzygnięć organów.

Wybór estońskiego CIT w trakcie roku podatkowego

Interpretacja indywidualna DKIS z 28 listopada 2023 r., sygn. 0111-KDIB1 2.4010.561.2023.1.MK

W trakcie 2023 roku pojawiły się istotne wątpliwości dotyczące spółek, które decydują się na zmianę formy opodatkowania na estoński CIT w trakcie roku. Kilka orzeczeń, między innymi z 29 sierpnia 2023 roku (sygn. akt III SA/Wa 1335/23), sugerowało, że spółka powinna już przed końcem pierwszego miesiąca roku podatkowego, w którym przechodzi na estoński CIT, sporządzić sprawozdanie finansowe i złożyć zawiadomienie o wyborze ryczałtu.

Jednak, w jednej z ostatnich interpretacji podatkowych dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, potwierdzono, że takie stanowisko nie ma uzasadnienia, a spółka ma znacznie dłuższy termin na sporządzenie sprawozdania finansowego.

Zgodnie z art. 28j ust. 5 ustawy o CIT “Podatnik może wybrać opodatkowanie ryczałtem również przed upływem przyjętego przez niego roku podatkowego, jeżeli na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego pierwszy miesiąc opodatkowania ryczałtem zamknie księgi rachunkowe oraz sporządzi sprawozdanie finansowe zgodnie z przepisami o rachunkowości”.

Dyrektor KIS – choć początkowo w wydawanych interpretacjach uważał, że najpierw trzeba sporządzić sprawozdanie, a potem złożyć zawiadomienie ZAW-RD o wyborze estońskiego CIT – zmienił stanowisko, uznając, że spółka może skutecznie wybrać opodatkowanie ryczałtem w trakcie roku, pod warunkiem złożenia zawiadomienia ZAW-RD przed sporządzeniem sprawozdania finansowego.

Wypłata pieniędzy ze Spółki

Interpretacja indywidualna DKIS z dnia 24 lutego 2023 roku – sygn. 0114-KDIP2-2.4010.291.2022.2.ASK 

W tytułowej interpretacji Wnioskodawca był komplementariuszem i jednocześnie akcjonariuszem w spółce komandytowo-akcyjnej. Ze względu na pełnioną rolę akcjonariusza, zgodnie z umową spółki, miał obowiązek wykonywania określonych, regularnych działań niepieniężnych, takich jak pozyskiwanie nowych dostawców, kontrola jakości towarów i aktualizacja strony internetowej. Dodatkowo otrzymywał wynagrodzenie za zarządzanie sprawami spółki jako komplementariusz.

W związku z tą dwuzadaniową rolą, Wnioskodawca zwrócił się do organu podatkowego z pytaniem, czy otrzymywane wynagrodzenie może zostać uznane za ukryty zysk (przyp. autora: przez ukryty zysk rozumie się świadczenia pieniężne, niepieniężne, odpłatne, nieodpłatne lub częściowo odpłatne, wykonane w związku z prawem do udziału w zysku, inne niż podzielony zysk, których beneficjentem jest udziałowiec). Spółka uważała, że nie stanowi ono ukrytego zysku i nie powinno być traktowane jako podstawa do opodatkowania ryczałtem od dochodów.

Warto przypomnieć, że estoński CIT obejmuje efektywną dystrybucję zysku ze spółki do udziałowca lub akcjonariusza, a oprócz dywidendy uwzględnia także inne formy dystrybucji, takie jak ukryty zysk.

Odpowiedź organu podatkowego była zgodna ze stanowiskiem Wnioskodawcy. Organ potwierdził, że wypłacane wynagrodzenie nie stanowi ukrytego zysku. Według organu podatkowego, gdy wynagrodzenie wiąże się z konkretnymi obowiązkami związanymi zarówno z zarządzaniem spółką, jak i świadczeniem powtarzających się usług niepieniężnych, nie powinno być traktowane jako ukryty zysk, ale jako uzasadniony koszt dla przedsiębiorstwa.

Rozliczenie samochodów osobowych – użytek mieszany

Wyrok Naczelny Sąd Administracyjny z dnia 11 lipca 2023 r. o sygn. II FSK 93/23

Innym interesującym aspektem, poruszanym w jednym z orzeczeń, było rozliczenie samochodów osobowych wykorzystywanych zarówno w celach służbowych, jak i prywatnych. W jednej ze spraw Spółka udostępnia swoje samochody osobowe zarówno wspólnikom z umową o pracę, jak i innym pracownikom na etacie do celów mieszanych.

Dyrektor KIS uznał, że spółka powinna płacić estoński CIT zarówno od świadczeń dla wspólników, jak i od wydatków związanych z korzystaniem z aut przez pracowników. Argumentował, że cokolwiek otrzymują udziałowcy i wspólnicy podczas opodatkowania ryczałtem, podlega opodatkowaniu jako ukryty zysk, niezależnie od tego, czy są pracownikami spółki. Danina ma obejmować połowę wydatków i odpisów amortyzacyjnych, zgodnie z odpowiednimi przepisami ustawy o CIT.

W kontekście tego stanowiska, WSA w Gdańsku (sygn. akt I SA/Gd 917/22) oraz NSA zgadzają się z fiskusem tylko w części. Spółka powinna płacić estoński CIT od dochodu z ukrytych zysków związanych z wykorzystaniem aut do celów mieszanych przez wspólników, jednak nie od wydatków związanych z pracownikami niebędącymi wspólnikami ani udziałowcami, gdyż w 2022 r. brakowało odpowiedniego przepisu uzasadniającego taki pobór estońskiego CIT.

Należy zwrócić uwagę, że w tym wyroku NSA oraz w poprzednich orzeczeniach WSA, szczególną uwagę przykuwa stan prawny obowiązujący do końca 2022 roku.  Od 1 stycznia 2023 roku, 50% odpisów i kosztów związanych z samochodami służbowymi używanymi w celach mieszanych podlega opodatkowaniu według estońskiego CIT. Dotyczy to zarówno sytuacji, gdy korzystają z nich prywatnie wspólnicy, jak i pracownicy, którzy nie są wspólnikami. W przypadku wspólników, te wydatki nadal są traktowane jako ukryte zyski, podczas gdy dla osób spoza grona wspólników, takich jak pracownicy, uznawane są za wydatki niezwiązane bezpośrednio z działalnością gospodarczą.

Sprzedaż kryptowalut

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 11 lipca 2023 r., sygn. akt I SA/Gd 342/23 

Sprawa opodatkowania dochodów ze sprzedaży kryptowalut przez spółki z o.o. opodatkowane estońskim CIT była przedmiotem wielu wątpliwości. Kluczowe pytanie dotyczyło zakresu opodatkowania tych dochodów – czy powinny być objęte ryczałtem od dochodów spółek, zgodnie z art. 28m ust. 1 ustawy o CIT, czy też podatkiem od dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia walut wirtualnych, zgodnie z art. 22d tej ustawy.

Zdaniem dyrektora KIS, zyski te powinny być opodatkowane na zasadach właściwych dla dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia walut wirtualnych.

Sąd w końcowym rozstrzygnięciu poparł stanowisko organu podatkowego, oddalając skargę podatnika. Podatnik opodatkowany ryczałtem, uzyskujący dochody podlegające odrębnym zasadom opodatkowania, niewymienionym w treści tego artykułu, podlega opodatkowaniu zgodnie z zasadami regulowanymi w odrębnych przepisach ustawy CIT. Odnosząc się do art. 22d ustawy o CIT, który określa zasady opodatkowania dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia walut wirtualnych, sąd jednoznacznie stwierdził, że dochody ze sprzedaży kryptowalut przez spółki ryczałtowe powinny być opodatkowane zgodnie z tym przepisem.

Wystąpienie komandytariusza ze spółki komandytowej, przekształcenia spółki komandytowej w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością

Opinia zabezpieczająca z dnia 29 listopada 2023 r. o sygn. DKP1.8082.2.2023

Szef Krajowej Administracji Skarbowej wydał opinię zabezpieczającą dotyczącą planowanej reorganizacji spółki. Celem tej reorganizacji było przekształcenie spółki komandytowej w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością wraz z dokonaniem zmian w strukturze udziałowców i wyborem opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek.

Szef KAS uznał, że sposób działania przedstawiony przez stronę nie jest sztuczny i jest uzasadniony z przyczyn ekonomicznych. Stwierdzono również, że osiągnięcie korzyści podatkowej nie jest sprzeczne z celem ustawy podatkowej.

Podkreślono, że przekształcenie spółki komandytowej w inną formę prawną nie jest sprzeczne z intencją ustawodawcy, a uzyskanie korzyści podatkowej jest dozwolone w takim zakresie. Wskazano, że reorganizacja ma na celu dostosowanie struktury organizacyjnej do zmieniających się regulacji prawnych, zwiększenie elastyczności w zarządzaniu oraz ograniczenie ryzyka biznesowego. Wskazano również na korzyści związane z możliwością reinwestycji w rozwój biznesu.

W opinii, co istotne, uwzględniono również kwestie opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek, zaznaczając, że planowana reorganizacja umożliwi skorzystanie z tej formy opodatkowania, co jest zgodne z obowiązującymi przepisami.

Wydatki związane z podwyższeniem kapitału

Interpretacja indywidualna DKIS z dnia 9 października 2023 r., sygn. 0111-KDIB2-1.4010.286.2023.2.AR 

Wnioskodawcą przytoczonej interpretacji była spółka, która planowała budowę nowego oddziału. W tym celu spółka podjęła uchwałę w sprawie podwyższenia kapitału, ponosząc przy tym różne koszty, takie jak taksę notarialną, opłatę za wypisy aktu notarialnego, podatek od czynności cywilnoprawnych, opłatę rejestracyjną, wynagrodzenie firmy doradztwa prawnego oraz opłatę za zgłoszenie zmian w KRS.

Spółka uważała te koszty za związane z jej działalnością gospodarczą, które nie powinny podlegać opodatkowaniu estońskim CIT i chciała otrzymać potwierdzenie swojego stanowiska.

Dyrektor KIS stwierdził, że opisane wydatki nie podlegają opodatkowaniu estońskim CIT. Zgodnie z art. 28m ust. 1 ustawy o CIT, dochody podlegające opodatkowaniu estońskim CIT obejmują m.in. dochody z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub z tytułu ukrytych zysków.

Odsetki od pożyczki udzielonej przed przejściem na estoński CIT

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z 18 stycznia 2024 r., sygn. akt I SA/Wr 516/23 

W stanie faktycznym chodziło o spółkę, która zajmuje się obrotem nieruchomościami, zarządza nimi, a także je wynajmuje. Od 2023 r. wybrała ona estoński CIT, a na krótko przed tym (w grudniu 2022 r.) zawarła z podmiotem powiązanym umowę pożyczki w formie linii pożyczkowej, z przeznaczeniem na bieżącą działalność.

Umowa pozostaje w mocy do końca 2024 r., a odsetki zostały ustalone zgodnie z rynkowymi standardami. Pierwsza wypłata z linii pożyczkowej miała miejsce w 2022 r. i już w tym samym roku spółka uregulowała zarówno kapitał, jak i odsetki. Na dzień 31 grudnia 2022 r. saldo zadłużenia wynosiło więc 0 zł.

Kluczowe pytanie podatnika dotyczyło opodatkowania odsetek od środków uruchomionych po przejściu na estoński CIT. Spółka argumentowała, że odsetki nie są ukrytym zyskiem, ponieważ umowę pożyczki zawarła przed zmianą systemu opodatkowania. Wcześnie, w interpretacji z 21 kwietnia 2023 r. (sygn. 0111-KDIB1-3.4010.178.2023.1.JKU) Dyrektor KIS wskazał na art. 28m ust. 3 pkt 1 ustawy o CIT, zgodnie z którym odsetki są uznawane za ukryty zysk.

Dyrektor KIS odwołał się również do art. 28m ust. 4 pkt 3 ustawy o CIT, zaznaczając, że odsetki nie są wyłączone z definicji ukrytych zysków. Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu nie dopatrzył się nieprawidłowości w tej interpretacji i nie znalazł podstaw do uchylenia jej. Skarga podatnika została ostatecznie oddalona.

Orzeczenie sądu potwierdza stanowisko dyrektora KIS, zakładające, że odsetki od linii pożyczkowej uzyskane po przejściu na estoński CIT stanowią ukryty zysk podlegający opodatkowaniu zgodnie z przepisami ustawy o CIT.

Wydatki na kary umowne

Interpretacja indywidualna DKIS z dnia 26 lipca 2023 r. o sygn., 0111-KDIB1-2.4010.257.2023.1.END 

Podatnik z branży drzewnej, wybierając estoński CIT, zwrócił się z wnioskiem o wydanie interpretacji podatkowej dotyczącej kwestii ponoszonych wydatków z tytułu kar umownych dla kontrahenta. Spółka, z powodu załamania się popytu na drewno, poniosła kary umowne związane z nieodbieraniem zakontraktowanego surowca.

Podatnik argumentował, że kary umowne są związane z uzyskiwaniem przychodów i zabezpieczaniem źródła przychodów, co powinno pozwolić na zaliczenie ich do kosztów uzyskania przychodów. Twierdził, że elastyczne reagowanie na realia rynkowe jest istotnym elementem działalności gospodarczej. W odpowiedzi, organ podatkowy przychylił się do racji podatnika, uznając, że kary umowne są uzasadnione ekonomicznie i gospodarczo racjonalne, oraz mają związek z podstawową działalnością gospodarczą spółki.

Opisane powyżej kary umowne nie spełniały przesłanki do opodatkowania tych wydatków ryczałtem od dochodów spółek.

Wsparcie ze strony Accace

W razie pytań lub wątpliwości dotyczących tego sposobu opodatkowania, zapraszamy do kontaktu z naszymi ekspertami.