W dniu 27 marca 2023 r. Naczelny Sąd Administracyjny (sygn. I FPS 2/22) wydał ważną uchwałę w sprawie wstrzymania biegu terminów przedawnienia. W wyroku NSA wskazał jasno, że regulacje ustawy z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (tzw. Ustawy covidowej) nie odnoszą się do wstrzymania, rozpoczęcia i zawieszenia biegu terminu przedawnienia zobowiązań podatkowych w szczycie pandemii, w okresie od 31 marca do 23 maja 2020 r. Oznacza to, że w tym czasie podstawowy 5-letni termin przedawnienia nie został wydłużony.

Kontrowersyjny wyrok NSA z 10.12.2022 r.

Wyrok odnosi się do sporu podatnika podatku VAT z urzędem skarbowym o termin przedawnienia zobowiązania podatkowego (postanowienie NSA z dnia 11 października 2022, sygn. I FSK 2545/21). Urząd skarbowy po przeprowadzeniu kontroli celno-skarbowej oraz wszczętego z urzędu postępowania podatkowego, wydał decyzję w dniu 10 grudnia 2020 r. określającą zobowiązanie podatkowe w podatku VAT za okresy od stycznia do grudnia 2015 r. Pomimo złożonego odwołania, Naczelnik Urzędu Skarbowego podtrzymał w mocy własną decyzję.

Organ podatkowy powołał się na art. 15zzr ust. 1 ust 3 tzw. Ustawy covidowej, który wskazywał, że zawieszenie terminu biegu przedawnienia przewidzianego przepisami prawa administracyjnego w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego odnosił się również do zawieszenia terminu biegu przedawnienia zobowiązań podatkowych. Wobec czego, stanowisko organu było niekorzystne dla podatnika.

Co więcej, stanowisko Naczelnika Urzędu Skarbowego zostało potwierdzone przez WSA. Sąd pierwszej instancji dodał, że prawo podatkowe jest częścią prawa administracyjnego i tym samym sporne sformułowanie odnosi się również do prawa podatkowego.

NSA w wydanym wyroku w 2022 r. podkreślił, że powyższe zagadnienie budzi poważne wątpliwości. Organ wyższej instancji stwierdził, że przedstawiony problem w rozpatrywanej sprawie sprowadza się do tego czy regulacja w ustawie covidowej miała zastosowanie również do terminu przedawnienia się zobowiązań podatkowych. Jeśli tak, to czy na podstawie art. 2 Konstytucji RP, wstrzymanie biegu terminów może być jedynie na korzyść podatników? Ze względu na niejednoznaczność zagadnienia, NSA postanowił przedstawić je do rozstrzygnięcia składowi siedmiu sędziów NSA.

Wyrok siedmiu Sędziów NSA z 27.03.2023 r.

W ostatnio wydanym wyroku NSA wskazał, że art. 15zzr ust. 1 pkt 3 ustawy covidowej nie dotyczy wstrzymania, rozpoczęcia i zawieszenia biegu terminu przedawnienia zobowiązań podatkowych.

Organ uzasadnił, że uchwała odnosi się do konkretnej sprawy i ogranicza się tylko do pkt 3 spornego przepisu. Zgodnie z brzmieniem obowiązującym od 31 marca do 23 maja 2020 r. stanowił on, że w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 bieg przewidzianych przepisami prawa administracyjnego terminów przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu na ten okres.

W ocenie sądu sporna kwestia wymagała rozgraniczenia materialnego prawa administracyjnego i materialnego prawa podatkowego. W piśmiennictwie i orzecznictwie podkreśla się autonomiczność prawa podatkowego i jego odrębność. Przemawia to zatem za uznaniem odrębności prawa podatkowego i administracyjnego.

Rozstrzygnięcie na korzyść podatnika

Zdaniem składu siedmiu sędziów NSA, doktrynalny spór w relacji pomiędzy prawem podatkowym i prawem administracyjnym powinien zostać rozstrzygnięty zgodnie z zasadą in dubio pro tributario. Powyższa zasada oznacza, że wszelkie wątpliwości powinny być rozstrzygane na korzyść podatników. Zatem, w przypadku przedmiotowego rozstrzygnięcia, NSA stwierdził, że regulacje w ustawie covidowej nie dotyczą wstrzymania, rozpoczęcia i zawieszenia biegu terminów przedawnień zobowiązań podatkowych.

Podstawa prawna: https://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/EB5EEFC471, https://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/9E794094BB