Rada ds. Gospodarczych i Finansowych Unii Europejskiej wpisała Federację Rosyjską do unijnego wykazu jurysdykcji niechętnych współpracy do celów podatkowych – tzw. rajów podatkowych. Dla podatników oznacza to m.in. obowiązki w obszarze cen transferowych, raportowania schematów podatkowych, a także podatku u źródła.

Po ostatniej decyzji Rady lista rajów liczy łącznie 16 krajów, a oprócz Rosji dołączyły do nich Brytyjskie Wyspy Dziewicze, Kostaryka oraz Wyspy Marshalla. Uznanie Rosji za raj podatkowy może skutkować wpisaniem Rosji również na listę rajów publikowanych przez polskie Ministerstwo Finansów. W niniejszym artykule opisujemy najważniejszy skutki podatkowe takich decyzji na szczeblu centralnym.

Ceny transferowe

Pierwszą z konsekwencji może być obowiązek przygotowania dokumentacji cen transferowych. W przypadku transakcji z podmiotem rajowym lub zagranicznym zakładem położonym w raju podatkowym, próg dokumentacyjny wynosi:

• 2 500 000 zł – w przypadku transakcji finansowej
• 500 000 zł – w przypadku transakcji innej niż transakcja finansowa.

Jeżeli podatnik w ciągu roku przeprowadził transakcję z podmiotem rajowym w wolumenie przekraczającym powyższe progi, zobowiązany będzie do:

• Przygotowania lokalnej dokumentacji cen transferowych wraz z analizą porównawczą
• Wykazania transakcji w informacji o cenach transferowych (TP-R) – formularz ten należy elektronicznie wysłać do naczelnika właściwego urzędu skarbowego.

Co istotne, w ramach informacji TPR podatnik oświadcza o sporządzeniu lokalnej dokumentacji cen transferowych oraz o rynkowym charakterze stosowanych cen w przedmiotowych transakcjach.

MDR

Zgodnie z przepisami Ordynacji podatkowej, w przypadku płatności do podmiotu powiązanego podlegających zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodu, jeżeli odbiorcą płatności jest podmiot mający miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową – może wystąpić obowiązek zaraportowania takiego schematu.

Przepisy ordynacji odwołują się wprost do polskich ustaw o podatku dochodowym oraz do ww. unijnego wykazu.

Warto wspomnieć, że terminy na raportowanie schematów transgranicznych nie są zawieszone i obowiązki w tym zakresie powinny być realizowane z zachowaniem terminów wynikających z przepisów ordynacji.

Zagraniczne jednostki kontrolowane

Jedną z konsekwencji tytułowej decyzji jest to, że wszystkie rosyjskie spółki zależne należące do polskich podmiotów mogą być uznane za zagraniczne jednostki kontrolowane. Rodzi to obowiązki w postaci zapłaty 19% podatku od dochodu zagranicznej jednostki kontrolowanej przez polskiego podatnika (z możliwością dokonania przewidzianych odliczeń), prowadzenia rejestru, ewidencji zdarzeń zaistniałych w zagranicznej jednostce oraz złożenia zeznania o wysokości jej dochodu.

Przy założeniu, że Rosja nie znajdowałaby się na liście rajów podatkowych, ewentualna konieczność takiego opodatkowania byłaby uzależniona od spełnienia warunków wynikających z przepisów o CIT i PIT.

Podatek u źródła i należyta staranność

Istotne konsekwencje wspomniana decyzja wywołuje również w obszarze podatku u źródła. Zgodnie z przepisami „nie jest możliwe wyłączenie odpowiedzialności płatnika z uwagi na niepobranie podatku z winy podatnika, jeżeli płatnik lub podatnik był podmiotem z rezydencją podatkową, miejscem rejestracji, siedzibą lub mającym zarząd w kraju lub na terytorium stosującym szkodliwą konkurencję podatkową”.

W praktyce dla podatników oznacza to, że powinni zachować wzmożoną czujność oraz wykazać się najwyższą skrupulatnością w przypadku płatności do uznanej za raj podatkowy Rosji. Ma to również związek z dochowaniem tzw. należytej staranności przy weryfikacji uprawnienia do stosowania preferencji w podatku u źródła – tj. niższej stawki bądź zwolnienia z podatku. W przypadku wypłat do podmiotów rajowych należy dochować wyższej staranności tj. powziąć bardziej szczegółowe kroki, aniżeli w przypadku płatności do pozostałych jurysdykcji.

Utrata prawa do pomocy publicznej

Polskie podmioty powiązane z podmiotami z Rosji oraz posiadające rosyjskie spółki zależne mogą zostać pozbawione wsparcia finansowego ze środków publicznych.

Od 2020 r. obowiązują rekomendacje Komisji Europejskiej, w których zaleciła ona aby państwa członkowskie nie udzielały wsparcia finansowego przedsiębiorstwom mającym powiązania z krajami, które zostały wpisane na unijną listę państwa niechętnych współpracy podatkowej. Dopisanie do listy Rosji oznacza, że powiązania polskich przedsiębiorców z podmiotami rosyjskimi mogą rodzić konsekwencje na gruncie prawa do otrzymania pomocy publicznej.

Wprawdzie wytyczne Komisji nie mają charakteru wiążącego, to podlegają one rzeczywistemu zastosowaniu.

Podstawa prawna: Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa, Konkluzje Rady w sprawie zmienionego unijnego wykazu jurysdykcji niechętnych współpracy do celów podatkowych 2023/C 64/06

Jakub Czerski

Senior Tax Manager

Skontaktuj się z nami